Pluimveehouders werken samen voor beter verdienmodel

Achtergrond Pluimvee Ilona Lesscher 09 aug 2022 om 09:36uur

Een groep pluimveehouders richtte onlangs de Unie van Pluimvee Producenten (UPP) op. Doel is een beter verdienmodel door gezamenlijk eieren en vleeskuikens te verkopen. Met als resultaat meer zekerheid en marge voor de pluimveehouder.

Pluimveehouders+werken+samen+voor+beter+verdienmodel

In plaats van afwachten wat er aan het einde van de keten overblijft voor de pluimveehouder, zelf de regie in handen nemen. Dat spreekt al een groot aantal pluimveehouders aan. De interesse voor de onlangs gehouden informatieavonden in Noord-, Midden- en Zuid-Nederland was groot. Tweehonderd leg- en vleeskuikenhouders bezochten de bijeenkomsten. Ruim vijftig pluimveehouders schreven zich al in.

Op de informatieavonden waren alleen pluimveehouders welkom. 'Zij konden vrij praten zonder dat erfbetreders in de zaal waren. Wij hebben al contact gehad met erfbetreders en lichten die op korte termijn ook in over onze plannen', zegt Harry Ketels, pluimveehouder in het Gelderse Didam en voorzitter van UPP.

De samenwerkingsvorm is niet nieuw. Er zijn vergelijkbare initiatieven in de tuinbouw en pluimveehouderij met Biomeerwaarde Ei. 'We hoeven het wiel niet uit te vinden. Een pluimveehouder is een behoorlijke einzelgänger. Als ik zo terugkijk op mijn onderhandelingsmomenten als legpluimveehouder, is het punt wel: 'Wat wist ik van de markt of wat er op dat moment in de rest van de wereld speelde? Weinig, maar ik sloot wel een contract af', aldus Ketels.

Verdere schaalvergroting en efficiënter produceren zijn niet meer genoeg

Harry Ketels, pluimveehouder en voorzitter van UPP

Een steeds kleiner deel van de consumentenprijs komt op het boerenerf. Duits onderzoek door TopAgrar laat zien dat in 1970 85 procent van de consumentenprijs terechtkwam bij de pluimveehouder, nu 41 procent. Deze uitkomsten zijn een-op-een te vertalen naar de Nederlandse situatie. Ketels: 'De verdeling van de marges is scheef. De kosten nemen jaarlijks toe. Verdere schaalvergroting, efficiënter produceren en nog scherper inkopen bieden onvoldoende resultaat.'

Individuele pluimveehouders hebben daarop weinig invloed. 'Met een betere positie in de keten krijgen we meer inzicht in de totale markt, het aanbod en de vraag en kunnen we meepraten in het verkoopproces', legt Ketels uit. Veel risico's, zoals Ohne Küken Töten, voerprijzen en dierziektes komen nu op het bord van de pluimveehouder terecht. Ook daar wil UPP als ketenpartner invloed uitoefenen.

Grote prijsdruk

De positie van de Nederlandse pluimveehouders in de voedselketen is niet goed. Ketels noemt de grote prijsdruk en het feit dat prijsvorming aan het eind van de keten bij de retail, industrie en andere afnemers plaatsvindt. 'De verdeling van de marges in de keten is scheef. De pluimveehouder is als grondstoffenleverancier de sluitpost. Onderhandelingsruimte is er nauwelijks of niet.'

Voor een vleeskuikenhouder geldt hetzelfde. Het aantal slachterijen is fors gedaald dus de keuze is beperkt. Een vleeskuikenhouder met trager groeiende vleeskuikens kan kiezen voor een bepaalde afzet, waarbij voerafname en slachterij al vaststaan. 'Die partijen doen zaken met de retail en de pluimveehouder is aan hen overgeleverd. Hoe gaat het als het contract afloopt? Worden de gedane investeringen dan nog betaald? Dat vragen pluimveehouders zich af', stelt Ketels.

Marktpositie versterken

UPP wil de marktpositie van de pluimveehouders versterken. 'Daardoor kunnen pluimveehouders verder verduurzamen en voldoen aan de wensen van de maatschappij. Een eerlijke winstverdeling met goede samenwerkingen tussen partners. Als 30 tot 40 procent van de Nederlandse leg- en vleeskuikenhouders meedoet, krijgen we die betere positie.'

De producentenorganisatie werkt met marktclusters met aanbod per soort per periode en zet alle soorten eieren en vleeskuikens af. De contributie bedraagt 200 tot 800 euro per jaar, afhankelijk van de grootte van het bedrijf. Om deel te nemen aan een marktcluster, betaalt een vleeskuikenhouder 0,25 euro per vierkante meter staloppervlakte. Een leghennenhouder betaalt 0,025 per leghen.

Tekst gaat verder onder kader.

Leghennenhouder Klaasjan Salomons: meer inbreng in verkoopproces

Klaasjan Salomons, legpluimveehouder met 50.000 scharrel-, 55.000 vrije uitloophennen en 16.000 bioleghennen in Dronten, is blij met de oprichting van UPP. ‘Ik heb er al vaker met collega’s over gesproken om te gaan samenwerken bij de verkoop van eieren. Het is een feit dat we als pluimveehouders geen goede positie in de keten hebben.’ Het is nu zo dat Iedereen afzonderlijk afspraken maakt met de eierafnemer, schetst de Flevolandse ondernemer. En de eierproducent kan ‘ja’ of ‘nee’ zeggen. ‘Andere alternatieven zijn er niet. Gelukkig staat de organisatie van UPP er nu. Je kunt lid worden, maar je doet echt mee als je je inschrijft in een marktcluster en UPP jouw eieren, of een deel ervan, laat verkopen.’ Salomons vraagt regelmatig aan collega’s of ze hun eieren goed kunnen verkopen. ‘Als je denkt wat tekort te komen, is dit je kans om de risico’s te beperken en UPP als ketenregisseur op te laten treden. Je huidige afzetkanalen worden niet aan de kant gezet, maar we zullen meer invloed hebben op het verkoopproces. En wie weet kunnen we in een later stadium nog meer zaken gezamenlijk oppakken, zoals voer of mest.’

'Gezien de omzet van de bedrijven is dat bedrag niet hoog, een vleeskuikenhouder met 100.000 vleeskuikens betaalt 2.050 euro, een leghenhouder met 60.000 hennen 2.100 euro', rekent Ketels voor. Voor de legsector gaat Wim Thomassen aan de slag als verkoopleider. Dat doet hij ook al jaren voor Biomeerwaarde Ei voor de afzet van biologische eieren. Voor de vleessector zoekt UPP nog een verkoopleider.

De geldstroom blijft zoals die nu is: rechtstreeks van pakstation of slachterij naar de pluimveehouder. UPP heeft niet de ambitie om die werkzaamheden over te nemen. Nu worden er grote tenders uitgezet: via inschrijving kan een marktpartij het product aanbieden.

'Als UPP willen we worden meegenomen in dat proces. Door samen te werken en clusters te vormen, willen we een betere marktpositie realiseren en om de tafel zitten waar de prijzen worden afgesproken. De organisatie staat, het is nu aan de pluimveehouders om lid te worden', zegt de voorzitter enthousiast.

Vleeskuikenhouder Jan Groenewold: investering is het waard

Vleeskuikenhouder Jan Groenwold heeft direct ingetekend bij UPP. Samen met zijn schoonzoon Tim houdt de 52-jarige pluimveehouder 150.000 reguliere vleeskuikens in het Drentse Bunne. ‘Via erfbetreders hoorde ik dat UPP werd opgezet. Ik vind het goed om met elkaar een vuist te maken. Het is ons de investering van 800 euro waard om het een kans te geven.’ Groenewold waardeert de voorlopers die het voor elkaar hebben gekregen om de unie op te zetten, de juridische kanten uit te zoeken en mensen hebben geënthousiasmeerd. ‘Ik heb keuze in broederij, voerfabriek en slachterij. Ik ben blij met deze mogelijkheden. Wij kiezen partijen die bij ons passen en die wij vertrouwen.’ In de huidige concepten ben je volgens Groenwold genoodzaakt zaken te doen met een groep partijen. ‘Voor een vervolgcontract moet je maar afwachten wat de nieuwe spelregels zijn. Misschien is het boerenbelang dan ondergeschikt.’ Groenwold benadrukt dat de ontwikkeling die plaatsvindt met geïntegreerde concepten niet verkeerd is, maar hij noemt het wel van belang dat boeren meepraten. UPP pakt die rol als ketenpartner op.