'Zoeken om te vinden'

Intussen vinden we wel veel. We vinden dat er allang een regering had moeten zijn. Diverse partijen vinden dat de landbouw moet veranderen, in transitie et cetera. Andere organisaties vinden dat er meer boeren moeten komen, maar dat het heel anders moet.

Burgers vinden volgens onderzoeken dat boeren hard werken en goed bezig zijn en waarderen dat ook met goede cijfers. Tegelijk liggen sectoren onder vuur omdat andere burgers vinden dat we als geheel iets niet goed doen. En intussen vindt de ene boer dit en de andere boer dat.

Volgens mij is het zoeken en het vinden niet op elkaar aangesloten. Soms vraag ik me af wat we zoeken? Zoeken we naar nieuwe wegen voor een goede toekomst of zoeken we een excuus om niet te hoeven veranderen? Ik schrijf natuurlijk vanuit mijn perspectief als boer. Maar we zijn als boeren hierin niet uniek. Elke sector staat op z'n tijd onder druk. De omstandigheden veranderen. De vraag vanuit de samenleving verandert ook. Wat de samenleving precies zoekt, weet ze zelf ook niet altijd. Dat is niet nieuw. Terugkijkend is het wel helder. Nooit meer honger als reactie op de hongerwinter, maar ook voor de Tweede Wereldoorlog was voedselzekerheid niet vanzelfsprekend. Dat hebben we opgelost. Het moest goedkoper. Ook gelukt. Betere kwaliteit hebben we ook gerealiseerd.

En nu? Wat wil de samenleving? Ik moet nu denken aan Hannah van Hendrik. Magistraal toneelstuk in de tijd van grote ruilverkavelingen jaren zestig, zeventig en tachtig. Ook toen was de vraag 'wat willen jullie nou eigenlijk'. De worsteling met onzekerheid. Over de eigen toekomst. Kun je en mag je je eigen keuzes nog maken? Hoe hou je plezier in je werk? Hoe pas je het bedrijf aan en blijft het passen bij jou? Ik heb de antwoorden niet. Maar door te blijven praten met en luisteren naar collega's, mensen binnen en buiten de sector, kom je stap voor stap verder. En dat betekent soms afscheid nemen van het vertrouwde. Dat is spannend.