'Geborgde zetels zijn juist nu nodig'

Laten we het kind niet met het badwater weggooien. Die uitdrukking schoot ons te binnen, toen D66 en GroenLinks bekendmaakten dat ze de waterschappen op de schop willen nemen. De geborgde zetels van natuurterreinbeheerders, boeren en bedrijven moeten volgens deze partijen worden geschrapt.

Buitengewoon onverstandig en bovendien onnodig. Juist in deze tijd is specifieke kennis uit deze groepen cruciaal om succesvol te zijn als het gaat om klimaatbeleid, circulariteit en herstel van natuur en biodiversiteit.

Samenstelling bestuur

Waterschappen zorgen sinds jaar en dag voor schoon en voldoende water en voor veiligheid door aanleg en beheer van dijken en kades. Deze taak is wettelijk vastgelegd en afgebakend. De samenstelling van het waterschapsbestuur is gebaseerd op de representatie van belangrijke groepen gebruikers. Het bestuur is een functionele democratie.

Hierin zitten vier categorieën bestuurders. Burgers zijn in de meerderheid onder de categorie ingezetenen met driekwart van de zetels. Een kwart van de zetels wordt verdeeld onder boeren, natuurterreinbeheerders en bedrijven. Die noemen we geborgde zetels. Zij hebben altijd een plek in de waterschapsbesturen vanwege hun grote belang bij het werk dat de waterschappen voor hen uitvoeren.

Nieuwe rol

Hoewel dit systeem goed past bij het nog steeds functionele karakter van de waterschappen, willen D66 en GroenLinks van die geborgde zetels af. Waterschappen krijgen volgens deze partijen een nieuwe rol op het gebied van klimaatadaptatie, wat zou pleiten voor een (nog) steviger vertegenwoordiging van burgers in het waterschapsbestuur. Een merkwaardige redenering. Waterschappen hier allang mee bezig.

Het schrappen van deze zetels betekent verdere politisering. Dat tast het ondernemende karakter van deze bestuurslaag aan. Bovendien zet je bedrijven, boeren en natuurterreineigenaren als belanghebbenden op afstand. Draagvlak en participatieprocessen vergen daardoor extra tijd, geld en moeite. En laten draagvlak en participatie nou net cruciale onderdelen zijn van de aanstaande Omgevingswet.

Politieke arena

Het druist daarbij tegen de tijdgeest in. Het schrappen van geborgde zetels verandert waterschappen van functionele in algemene bestuursorganen met hun eigen politieke arena, wat ongetwijfeld gaat leiden tot conflicten met provincies en gemeenten. Wat onderscheidt een waterschap dan nog van een provincie met een afdeling Water?

Moet de Tweede Kamer dan niets doen? Nee. Want er zijn genoeg wet- en regelgeving en andere zaken die de waterschappen nog in de weg staan op weg naar een klimaatbestendige toekomst. Daarbij helpen is een prima idee, maar laten we bij de benoeming van bestuurders niet het kind met het badwater weggooien.

Strijd aangaan

Willen we de strijd tegen klimaatverandering voor voldoende en schoon zoetwater en voor natuurherstel succesvol aangaan, dan hebben algemene en geborgde bestuurders in de waterschappen elkaar meer dan ooit nodig.