Adri Bom-Lemstra: 'Glastuinbouw profiteert van netwerksamenleving'

Stilzitten doet de voorzitter niet. Al vanaf de eerste dag op haar nieuwe werkplek heeft ze concrete doelen voor ogen wat betreft de energietransitie, de innovaties op diverse thema's in de glastuinbouw en de problematiek rondom internationale werknemers.

Mijn doel is dat de belangen van de glastuinbouw worden gehoord binnen de politiek

Adri Bom-Lemstra, voorzitter Glastuinbouw Nederland

Ook heeft Bom-Lemstra een duidelijke oproep richting de overheid: 'Stel heldere doelen, geef een duidelijke invulling aan de randvoorwaarden die nodig zijn om deze doelen te bereiken en houd daar dan voor een langere periode dan vier jaar aan vast. Niet alleen op het gebied van energie, maar ook op het gebied van bijvoorbeeld plantgezondheid.'

U wilt zich inzetten voor de energietransitie. Wat mogen tuinders van u verwachten?

'Ik wil me vooral intensief inzetten richting de politiek om ervoor te zorgen dat de randvoorwaarden die nodig zijn voor de glastuinbouw worden ingevuld, zodat we stappen kunnen zetten in de energietransitie. Belangrijk is dat de politiek het belang van onze sector voor de Nederlandse economie goed begrijpt. En dat er in de besluitvorming op zijn minst rekening wordt gehouden met deze belangen.

'Daarnaast zien we dat besluitvorming steeds meer tot stand komt via netwerken. Het is goed als de glastuinbouw actief onderdeel uitmaakt van die netwerken en daarbinnen op zoek gaat naar partijen met gezamenlijke belangen. Dat kunnen heel uiteenlopende partijen zijn, zoals Shell, energiebedrijven en netbeheerders, maar ook ngo's kunnen belangen hebben die deels overeenkomen met die van onze sector.'

Wat voor deelbelangen kunnen ngo's hebben?

'Die belangen zijn nog niet concreet zichtbaar. We kijken nu of er samenwerking mogelijk is met ngo's als Natuur & Milieu en Greenpeace. Je zou denken dat zij ver van de glastuinbouw afstaan, maar rondom de energietransitie zijn er wellicht toch overeenkomsten.'

Hoe zit dat met de energiebedrijven en netbeheerders?

'De glastuinbouw kan worden gezien als leverancier van elektriciteit. Deze wordt opgewekt via de warmtekrachtkoppeling (WKK), vooral op de momenten dat er minder aanbod is van wind en zon. Daarnaast grijpen veel tuinders door de negatieve effecten van de Opslag Duurzame Energie- en Klimaattransitie (ODE) terug op het gebruik van een WKK.

'De energietransitie richt zich onder andere op elektrificatie. Helaas wordt elektrificatie nu belemmerd door de ODE. En in sommige gebieden ook door de netcapaciteit. De WKK heeft een belangrijke functie. Het spaart CO2-emissie in centrales uit en zorgt voor stabiliteit in het net bij fluctuerende zon- en windproductie. Netbeheerders zien dat belang en onderschrijven het ook. De complexe opgaven waar we tegenwoordig voor staan, vragen om verbinding en samenwerking.'

Is het moeilijk om de achterban mee te krijgen in deze netwerksamenleving?

'Ja, dat is soms moeilijk en kost tijd. Niet omdat ze de belangen niet zien, meer omdat de manier van werken relatief nieuw is. Het blijven ondernemers, die graag hun eigen keuzes maken. Ze laten zich wel informeren, maar bepalen zelf hoe ze met deze info omgaan.

'Toch wil Glastuinbouw Nederland naar de achterban uitdragen dat de sector mede afhankelijk is van de overheid, kennisinstituten en andere partijen om te kunnen blijven innoveren en ontwikkelen.'

Problemen met seizoensarbeiders en het imago daaromtrent is een achilleshiel van de glastuinbouw. Hoe kijkt u daartegenaan?

'Allereerst wil ik benadrukken dat deze problematiek ontstaat door excessen op bedrijven binnen diverse sectoren. Hiermee kampt niet alleen de glastuinbouw. Bovendien zijn er sectoren waar het heel wat minder gesteld is, dat zegt ook de Inspectie SZW.

'Het is een kwestie die we ook in de glastuinbouwsector uiterst serieus nemen. Ondernemers die het niet zo nauw nemen met de regelgeving moeten wij daarop aanspreken. We moeten iedere werknemer met zorg en respect behandelen en blijven werken aan verbetering van arbeidsomstandigheden en huisvesting.'

Hoe doen jullie dat?

'We hebben dit jaar het Masterplan Internationale Werknemers opgesteld en zijn recent gestart met de campagne Trotse werkgevers, gedreven werknemers. Daarmee willen we ondernemers waar nodig nog bewuster maken van hun zorgplichten richting hun internationale werknemers.

'Daarnaast moeten we het 'slechte' beeld van seizoensarbeiders in de sector zien te kenteren en juist meer goede voorbeelden laten zien. Het allermooiste is als de internationale werknemers zelf ook gaan vertellen en uitdragen dat het fijn werken is in de glastuinbouw.

'Het overgrote deel van de 65.000 internationale werknemers in onze sector zal tevreden zijn. Anders zouden zij, gelet op de krapte op de arbeidsmarkt in Nederland en Europa, niet in onze sector blijven werken.

'Maar ook hierbij geldt dat de randvoorwaarden in orde moeten zijn. Als er niet genoeg woningen zijn en er niet wordt gebouwd, maak je het ondernemers onwerkbaar.'

Blijft de glastuinbouw in de toekomst afhankelijk van seizoensarbeiders?

'Ja dat zal te allen tijde zo blijven. De robotisering is in een versnelling geraakt, denk aan de oogst- en plukrobots die nu in ontwikkeling zijn. Toch verwacht ik niet dat het werk dat nu wordt gedaan door productiemedewerkers voor 100 procent kan worden vervangen. Maar naarmate arbeid duurder wordt, zal de druk op innovatie van robots vanuit de praktijk wel groter worden.'