Rode bessen doen het goed onder zonnepanelen

Fruitteler Rini Kusters in Wadenoijen was zo in zijn nopjes over een proef met rodebessenteelt onder zonnepanelen, dat hij die gaat uitbreiden tot 3,7 hectare. Wetenschappers van Wageningen University & Research en zonne-energiebedrijven zien zonnepanelen in de kleinfruitteelt als kansrijk en onderzoeken of ook andere gewassen zich daarvoor lenen.

Rode+bessen+doen+het+goed+onder+zonnepanelen
© Jan Bouwhuis Fotografie

De klimaatverandering speelt fruitteler Rini Kusters in Wadenoijen parten. Tegen hete zomers en heftige regenbuien kan hij zijn rode bessen moeilijk beschermen met een traditionele plastic overkapping. Nadat hij in Babberich bij zijn collega Piet Albers frambozen onder zonnepanelen had gezien, nam hij contact op met zonne-energiebedrijf GroenLeven uit Leeuwarden. Vorig jaar ging hij met een proefopstelling van honderd panelen aan de slag boven bestaand plantmateriaal.

De Gelderse teler merkte dat het op warme dagen voor zijn gevoel wel 10 graden kouder was onder de panelen. En ze hielden de planten zo goed als droog bij extreme regenval. 'Daardoor hebben we veel minder last van schimmels en kan ik met 30 tot 40 procent minder gewasbeschermingsmiddelen toe. Het maakt ook een gigantisch verschil voor de oogstmedewerkers, vanwege de aangenamere temperaturen en omdat we in de regen gewoon door kunnen gaan met oogsten.'

Vanwege de positieve resultaten heeft Kusters dit jaar 1,5 hectare voorzien van zonnepanelen. Volgend jaar komt daar nog eens 2,2 hectare bij. In totaal gaat het dan om ongeveer twaalfduizend panelen, die vierhonderd huishoudens van stroom kunnen voorzien. GroenLeven regelt de investering van 6 tot 7 ton per hectare en levert naast de zonnepanelen ook nieuw plantmateriaal en een beregeningsinstallatie. De zonnepanelen, die meer dan 40 procent licht doorlaten, leveren elektriciteit op die naar het netwerk van Liander gaat. 'Daar bemoei ik me niet mee', zegt Kusters. 'Ik lever de grond en GroenLeven zorgt voor de techniek.'

Panelen maken een gigantisch verschil voor oogstmedewerkers

Rini Kusters, fruitteler in Wadenoijen

Impact zonnepanelen op teelt

GroenLeven heeft de zonnepanelen voor het zachtfruit laten ontwikkelen en onderzoekt de impact op de teelt, samen met Wageningen University & Research (WUR). Vanuit WUR-proeftuin Randwijk in Zetten onderzoekt Herman Helsen de teelt van fruit onder zonnepanelen. Hij legt uit dat panelen de teelt wel degelijk beïnvloeden. 'Wij kijken naar het effect van licht en klimaat op de productie over een aantal jaren, passen de systemen daarop aan en proberen deze ook voor andere teelten te optimaliseren.'

Een van de aspecten die een rol spelen is de transparantie van de panelen. Minder licht op het gewas zou bijvoorbeeld ongunstig kunnen zijn voor de ontwikkeling van bloemknoppen. Dit kan de fruitopbrengst beïnvloeden. Bovendien zorgt de productie van stroom dat de ruimte onder de zonnepanelen afkoelt, wat weer effect kan hebben op de luchtvochtigheid. Terwijl foliekassen juist zorgen voor opwarming van het gewas.

Volgens Helsen maakt het project op praktijkschaal in Wadenoijen het mogelijk om de ervaring die is opgedaan in kleine proeven te toetsen.


Duurzame energie

De WUR-onderzoeker ziet de fruitteelt onder zonnepanelen als kansrijk, zeker in de kleinfruitteelt. Het maakt het investeringen in foliekassen, die vaak stukwaaien, overbodig en draagt bij aan duurzame energie.

Door wetenschappers, bedrijven in de zonne-energie en de agrarische sector is onlangs het project Sunbiose gestart. Als onderdeel daarvan loopt op Randwijk een proef met perenteelt, die weer nieuwe uitdagingen met zich meebrengt. Onder andere vanwege de grotere hoogte van de bomen en het effect daarvan op ziektes en plagen.


Terugverdientijd vijftien tot zeventien jaar

De panelen op het bedrijf van Kusters leveren nu maximaal 0,8 megawatt per hectare op. Projectmanager Willem de Vries van GroenLeven schetst dat de ontwikkeling door blijft gaan, om nog betere opbrengsten van zowel gewassen als stroom te krijgen. Hij legt uit dat de terugverdientijd voor een installatie ruwweg vijftien tot zeventien jaar is en dat er voor de locaties in Babberich en Wadenoijen gebruik is gemaakt van SDE++-subsidie. Om rendement uit de investering te halen, is de projectduur 25 jaar.


Overzicht van de zonnepanelen op het fruitteeltbedrijf van Rini Kusters, die zijn geleverd door GroenLeven.
Overzicht van de zonnepanelen op het fruitteeltbedrijf van Rini Kusters, die zijn geleverd door GroenLeven. © Jan Bouwhuis Fotografie

De Vries geeft aan dat de maatschappelijke acceptatie ook is meegenomen in de businesscase en dat deze in Wadenoijen groot was. 'Omwonenden waren juist blij, omdat de zonnepanelen er veel mooier en minder rommelig uitzien dan foliekassen. De panelen zijn als het ware met applaus ontvangen.' Kusters vertelt dat ook de gemeente Tiel welwillend tegenover de nieuwe installatie stond. Desondanks heeft het toch nog 2,5 jaar geduurd om alle benodigde vergunningen te regelen.


Topproducten

Kusters is tevreden en gaat ook een proef doen met pruimenteelt onder zonnepanelen. 'Ik heb er alle vertrouwen in dat deze nieuwe teeltmethode mij topproducten op gaat leveren. Ik vind het geen enkel probleem dat ik er 25 jaar aan vastzit.'

De Vries hoopt dat de voorbeeldprojecten ook andere fruittelers over de streep zullen trekken, zodat zij kunnen aanhaken bij de volgende ronde voor de SDE++-subsidie. En het onderzoek gaat door. 'We willen ook gaan kijken naar de teelt van blauwe bessen. Het plukken, dat daarbij vaak machinaal gebeurt, vormt weer een nieuwe uitdaging.'


Sunbiose is geen theoretische, maar praktische exercitie

Luuk van Wezel, projectexpert klimaat bij ZLTO, legt uit dat de boerenorganisatie de combinatie van landbouw en zonne-energie een waardevolle ontwikkeling vindt. 'Het biedt een verdienmodel voor de betrokken agrarisch ondernemers, doordat het mogelijk leidt tot productieverbetering. Het draagt bij aan de energietransitie en het geeft minder druk op landbouwgrond dan gangbare zonneparken.' Volgens de klimaatexpert zijn ZLTO en LTO Noord als partners in het project Sunbiose gestapt, omdat het geen theoretische exercitie is, maar direct aansluit bij de praktijk. Aan het project werken verschillende zonne-energieleveranciers mee, waarvan GroenLeven de marktleider is en in de fruitteelt al redelijk wat kennis heeft opgedaan. Solarvation ontwikkelt een verschuifbaar PV-boogtunnelsysteem om boven grasklaver en andere rustgewassen in de akkerbouw te gebruiken. En Praxiz is bezig met een transparant overkappingssysteem voor vollegrondsgroenteteelt. Volgens Van Wezel hebben de jonge ondernemers veel slimme ideeën waarvoor in de praktijk nog veel denkwerk en gesleutel aan de proefopstellingen nodig is om de meerwaarde ervan aan te tonen. Hij is daarom blij dat het project een looptijd van vier jaar heeft, wat het mogelijk maakt om de komende jaren uitgebreid testen uit te voeren die ook de effecten op de energie- en teeltopbrengsten en de ecologie monitoren. Voor Sunbiose is 5 miljoen euro beschikbaar, waarvan 3,2 miljoen afkomstig is uit een Mooi-subsidie van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Het overige budget hebben de partners in het project beschikbaar gesteld, die naast de al genoemde partijen bestaan uit Brite Solar, Renergize Consultancy, The Service Concept en TNO.

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Woensdag
    17° / 8°
    20 %
  • Donderdag
    12° / 7°
    20 %
  • Vrijdag
    12° / 9°
    70 %
Meer weer