Janssen: 'Herbevolking met SPF-varkens brengt ons aan top'

Het zijn bewogen jaren voor Tojapigs, het familiebedrijf van de familie Janssen in het Brabantse Escharen. Als fokkers van TN70-fokgelten met de gezondheidsstatus Specific Pathogen Free (SPF: vrij van de ziektes PRRS, mycoplasma en APP) kregen ze te maken met infecties uit het veld. In 2016 werd via de maandelijkse bloedmonitoring het PRRS-virus aangetoond. Via managementmaatregelen is deze ziekte onder controle gekregen en behield het bedrijf een hoge gezondheidsstatus.

Arbeidsgemak en efficiency kunnen niet zonder een hoge diergezondheid

Thijs Janssen, varkenshouder in Escharen

Het binnenkrijgen van de bacterie Actinobacillus pleuropneumoniae (APP) in september 2020 was de reden voor Thijs Janssen om dit jaar depop-repop te gaan toepassen op het bedrijf met 500 fokzeugen en 3.400 vleesvarkens. 'Ik wil in de gezondheidstop opereren en met gezonde varkens de maximale genetische potentie benutten.'

Is het verlies van de SPF-status een aderlating?

'Dat kun je wel zeggen. Als een ziekte je fokbedrijf met hoge gezondheidsstatus binnensluipt, heeft dat niet alleen consequenties voor je eigen bedrijf. Ook de vermeerderaars die onze gelten afnemen, krijgen ermee te maken. En als je altijd gewend bent te werken met gezonde dieren, merk je pas wat voor impact een aandoening heeft op het werkplezier, het werkgemak en de resultaten.'

Hoe kwam PRRS destijds het bedrijf binnen?

'Waarschijnlijk via de lucht. In 2016 zaten in straal van 200 meter om ons fokbedrijf meerdere varkensbedrijven. Als daar een PRRS-veldvirus circuleert, is ventilatielucht een risicofactor voor ons bedrijf. Intussen zijn deze buurbedrijven met varkens allemaal gestopt. Nu ligt het dichtstbijzijnde varkensbedrijf hemelsbreed op een afstand van 800 meter. Bovendien is dat aan de westzijde van ons bedrijf met veel bomen en groen ertussen.'

Dat luchtrisico blijft als je opnieuw SPF opstart?

'Klopt. Maar bij ondernemen hoort ook het accepteren van risico's. We kunnen bijvoorbeeld fors investeren in filtertechnieken om 99 procent van de virussen uit de binnengehaalde ventilatielucht te kunnen filteren. Omdat we nu een varkensarmere omgeving hebben, verwachten we die kostprijsverhogende stap niet te hoeven zetten. Bovendien geeft luchtfiltering geen 100 procent zekerheid.'

Schroeft u de externe biosecurity nog verder op?

'Als SPF-bedrijf hebben we de lat natuurlijk al hoog liggen. Niemand kan zonder toestemming, douchen en met bedrijfskleding aan in contact komen met onze varkens en we voeren varkens aan. Wel willen we de aflevervoorziening moderniseren om het insleeprisico bij de afvoer van varkens nog verder te verkleinen.'

Waarom is besloten tot depop-repop?

'Wij willen ons onderscheiden met het in de markt zetten van TN70-gelten met een hoge gezondheidsstatus. Ondanks de krimp van het aantal varkens in Nederland en Duitsland en zeugenbedrijven die gaan voor eigen aanfok zie ik volop kansen voor de afzet van SPF-fokgelten. Uit oogpunt van arbeidsgemak en efficiency draait steeds meer om een hoge diergezondheid.'

Wat komt er allemaal kijken bij het herbevolken van het fokbedrijf?

'We zijn gestart met het vinden van ruim vijfhonderd SPF-fokgelten die worden ingepast in het vijfwekensysteem van ons bedrijf. Daarnaast willen we de voorziening van gelten aan onze afnemers zo min mogelijk verstoren. Daarom hebben we gekozen voor een aparte oplossing van depop-repop.

'In het kort gezegd hebben we een leegstaand bedrijf in een varkensarme regio gevonden waar we met vier productiegroepen van elk vijftig gelten van de Z-lijn van Topigs Norsvin aan de slag konden. Telkens als op dat tussenbedrijf een groep wordt gespeend, voegen we er tachtig Z-lijnfokgelten bij. Later dit jaar halen we alle varkens van dat bedrijf in één keer naar Escharen.

'Deze locatie is vier weken voor het herbevolkingsmoment leeg gekomen. In die periode van leegstand renoveren we wat, maken we de boel grondig schoon en ontsmetten alles goed en de nieuwe varkens worden comfortabel opgevangen. Hierdoor kan het uitleveren van TN70-fokgelten, met uitzondering van dekrijpe gelten, vrij snel na de herbevolking met die in productie zijnde zeugenstapel worden hervat.'

Die tussenstap levert voldoende voordelen op?

'Als het lukt om de SPF-varkens op dat tussenbedrijf SPF te houden en ze na kiemvrij transport naar ons schone bedrijf te halen, levert dat de meeste continuïteit voor ons op. We hebben dan een zeugenstapel met een mix van tweedeworpszeugen, Z-lijngelten en TN70-fokbiggen. We beseffen natuurlijk wel dat het hele proces iets risicovoller is. Maar het kunnen verkorten van de improductieve periode in Escharen zorgt voor aanzienlijk lagere kosten.'

Eind dit jaar is de SPF-hersteloperatie dus achter de rug?

'Er ligt een strakke weekplanning en als alles verloopt zoals we het ons voorstellen, dan zijn we hier half september weer volop aan de slag met SPF-varkens. Dan is ons bedrijf onder andere vrij van PRRS, APP en mycoplasma en keert de rust weer terug.'

Wat vinden de personeelsleden van dit hele proces?

'Die zijn zich een hoedje geschrokken toen ze de effecten van de APP-besmetting in de stallen meemaakten. Zij willen ook weer zo snel mogelijk terug naar die vrij-vansituatie en het werkgemak met gezonde dieren. Ze zijn nog meer gemotiveerd om er alles aan te doen om kiemen buiten de stallen te houden. We gaan als team helemaal voor topgezondheid.'