Boomkwekers wennen aan export naar Verenigd Koninkrijk

André Wijnstra kijkt half maart naar lege voorraadlijsten van bos- en haagplantsoen. 'Zo vroeg uitverkocht, dat is voor ons ongekend', zegt de exportmanager van boomkwekerij Jan H. Kloosterhuis & Zoon in Winschoten. Normaal gesproken is de meeste afzet van boomkwekerijproducten tussen oktober en mei. De handel loopt nu in heel Europa als een trein. 'We plussen in verschillende landen.'

Ook de export naar het VK loopt volgens Wijnstra goed, maar pas na dit seizoen zal blijken of er is geplust vergeleken met vorig seizoen. 'Het VK had al voor 1 januari extra ingevoerd.' In het najaar probeerden de Britten nog zoveel mogelijk in te voeren, omdat er toen nog geen handelsakkoord tussen het VK en de EU was, terwijl het VK wel per 1 januari een nieuw, eigen importregime zou invoeren.

Zorgen

In de boomkwekerij leefden zorgen over Britse fytosanitaire eisen. Zouden die strenger worden dan de regels uit de EU-Plantgezondheidsverordening? Toen het VK nog in de EU zat, probeerde het al strengere eisen te stellen aan import van bepaalde bomen. Dit in verband met ziekten en plagen op het vasteland, zoals de bacterie Xylella fastidiosa die olijfbomen in Zuid-Italië verwoest en diverse andere waardplanten kent.

Het VK heeft sinds 1 januari inderdaad strengere eisen gesteld aan bepaalde import. Zo moet Malus (sier- en vruchtappel) zijn gekweekt op een bedrijf dat drie jaar vrij is van de ziekteverwekker Candidatus phytoplasma mali. Dit treft dan specifiek Malus, maar het VK eist nu ook aan alle waardplanten van xylella dat deze ten minste drie jaar zijn gekweekt in een gebied dat vrij is van de bacterie. Dit raakt een omvangrijk deel van het sortiment.

Xylella-toetsing

Zes waardplanten die het hoogste risico vormen, moeten bovendien voor import verplicht worden getoetst op xylella: Olea europaea, Nerium oleander, Prunus dulcis, Lavandula, Rosmarinus, Coffea en Polygala myrtifolia.

Gelukkig voor de boomkwekerij is Nederland nog altijd vrij van xylella. De waardplanten die in Nederland zijn gekweekt, voldoen dus aan de Britse importeis.

Om ook aan de toetsverplichting van lavendel en rozemarijn te voldoen, heeft Naktuinbouw snel gereageerd en bemonsteringen op vrijwillige basis uitgevoerd. Zeker voor lavendel, wat een groot gewas is voor de Britse retail. Goedgekeurde bedrijven staan nu in een register van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Fytosanitair certificaat

Een EU-plantenpaspoort is niet meer geldig in het VK. Voor de export zijn per partij een fytosanitair certificaat noodzakelijk en een douane-uitvoerdocument. Diverse boomkwekerijen hebben al langer ervaring met export naar derde landen. Die weten dus dat dit extra administratie kost en dat ze een exportkeuring via de overheidsportal e-CertNL moeten aanvragen.

'Zodoende is ook export naar het VK te doen', zegt Wijnstra. 'Het leidt tot kosten, maar die zijn voor de ontvanger in het VK.'

Enige rust

De exportsystematiek voor het VK geeft ook wel enige rust op het bedrijf, ervaart Gerard Stolwijk van G.C. Stolwijk & Co in Boskoop. 'Normaal vloog je om nog even snel dit of dat product bij een order te voegen, maar nu zeg je: 'Vanwege de keuring kan het niet meer mee. Het wordt een week later.' Mijn Engelse klanten vinden dit prima.'

Stolwijk heeft niets te klagen over de export. 'Het gaat lekker. De meeste Engelse tuincentra zijn open.' Een jaar geleden was het anders. Toen moesten die tuincentra wekenlang dicht vanwege corona.

Britse vestiging

Vooruitlopend op de brexit hadden enkele Nederlandse boomkwekerijen een Britse vestiging opgezet, zodat de aanmeldingsprocedure voor import via zo'n limited zou kunnen doorlopen.

Zo beschikt Van den Berk Boomkwekerijen in Sint-Oedenrode in het Engelse Peterborough over Van den Berk UK Limited. Het voordeel hiervan wijst zich nu uit, laat Pieter van den Berk weten. 'Maar het voordeel is nog niet zo groot als we hadden gedacht, omdat we onze meeste klanten in Engeland vanuit Sint-Oedenrode kunnen beleveren. Dat gaat op zich goed.'

Uitvoerdocumenten

Door de brexit en de handel hebben niet alleen boomkwekers en Naktuinbouw het druk, maar ook bijvoorbeeld douane-expediteur WA Customs. Die helpt kwekers met de nodige uitvoerdocumenten.

Export naar het VK zorgt voor extra handelingen, bevestigt directeur Benny van Laerhoven. 'Het kost nu ook extra tijd en irritatie, omdat het VK met enige regelmaat fytosanitaire eisen lijkt te veranderen of anders te interpreteren.'

Voorbereiding beperkt

Veel bedrijven waren voorbereid op het VK als een derde land, hoewel Van Laerhoven merkte dat de voorbereiding vaak beperkt was. 'Er was een EORI-nummer aangevraagd, maar dat was het dan. Voor het VK zijn nu per partij ook een fytosanitair certificaat en een douane-uitvoerdocument verplicht. Je hebt een keuringsplicht.'