Kiezen tussen boom en kanon

De beregening is door de aanhoudende droogte in bijna heel Nederland in volle gang. Door de voorgaande twee droge zomers, investeerde het gros van de telers en akkerbouwers al eerder in een haspel ter uitbreiding van de capaciteit. Zeker 80 procent van de kopers kiest inmiddels voor een haspel met een aparte motorpomp.

'Een pompset met een viercilindermotor van 100 pk kost tussen de 15.000 en 25.000 euro. Als je die duizend uur laat beregenen heb je 2 euro per uur afgeschreven. Bij een trekker is dit veel meer', stelt Kees van den Ende uit het Zuid-Hollandse Sommelsdijk.

Emissienormen

Het mechanisatiebedrijf van Van den Ende haalt al jarenlang driekwart van de omzet uit beregening. En de laatste jaren is er meer werk. Niet alleen door de droogte. Ook omdat motorpompen eind van dit jaar moeten voldoen aan de Stage V-emissienormen. Iedereen die nog een motorpomp wil zonder AdBlue-systeem, koopt nu nog snel een versie uit de voorraad.

Van den Ende is dealer van importeurs Vlaming en Farmstore en verkoopt haspels van het merk Perrot en Irrimec. Bijzonder is dat Van den Ende zijn haspels voorziet van sproeibomen, in plaats van een sproeikanon. Dit doet hij onder het eigen merk Silver Rain. Dat wordt in Nederland door Farmstore verkocht.

Gewicht: 800 kilo

De aluminium bomen zijn maximaal 52 meter breed en werken met zijsproeiers maximaal 72 meter breed. Samen met een 2,6 meter hoog onderstel weegt de boom 800 kilo. Het onderstel heeft vier wielen met verstelbare spoorbreedte. De boom wordt achterop de haspel in één keer getransporteerd tussen de percelen.

Sproeibomen behoren nog steeds tot een nichemarkt met zo'n 5 procent aandeel. Maar de markt groeit wel. Zeker onder groentetelers en in de biologische landbouw.

Groot verschil met een kanon is de fijngevoeligheid. Een sproeikanon heeft een hoge neerslagintensiteit waardoor er structuurschade aan de bodem kan ontstaan. Een sproeiboom beregent met kleine druppels en dus een lagere neerslagintensiteit.

Minder brandstofverbruik

Er is keuze uit zes druppelgroottes. Dat gaat gepaard met een veel lagere druk en dus minder vermogen en brandstofverbruik. Heeft een kanon al snel 5 tot 6 bar nodig, een boom kan het met 3 tot 4 bar af. De breedste boom van 72 meter verwerkt daarbij maximaal 90 kuub per uur.

Tegelijk zijn ook heel lage giften mogelijk van minder dan 5 tot 10 millimeter om de opkomst te stimuleren. Daarbij is met een sproeiboom veel nauwkeuriger te beregenen. Tot op de meter scherp beregent hij langs perceelsgrenzen.

De Nelson-nozzles die op elke 1,56 meter aan de boom zitten, zijn als een sectieschakeling af te sluiten. Elke nozzle sproeit 10 meter breed, dus met overlap. Daarbij is er tot windkracht 5 geen gevoeligheid voor wind, waar een kanon er al wel last van heeft. Boven windkracht 5 is het beter de boom in te klappen om schade te voorkomen.

Nadelen van sproeiboom

Nadelen zijn er ook. Om te beginnen heeft een boom van 52 meter een meerprijs van 20.000 euro. Na verloop van jaren kan er ook onderhoud aan het frame ontstaan. Zeker bij wie het opklappen en transport wat ruiger gaan.

De dreigende onbalans van de boom is goed opgelost door Van den Ende door een elektrisch gestuurde balansregelaar met een elektronische waterpas te monteren. Tuidraden houden de bomen stijf. Problemen met de extra filters die nodig zijn komen amper voor en hoeven maar eens per jaar te worden schoongemaakt.

Transport is wel een extra klus met een sproeiboom. Toch duurt het opklappen ook slechts 10 minuten. Hydraulisch opklappen zou de boom nog duurder en vooral te zwaar maken.

Veel haspels te hoog

Hoogte is altijd een issue. 'Veel haspels met meer dan 500 meter slang met een diameter van 120 millimeter, zijn te hoog. Tot vaak 4,6 meter', weet Van den Ende. 'Een slang kun je niet scherper oprollen en de fabrikanten willen de trommel niet breder maken.'

Zo'n haspel mag alleen op een vrachtwagen met een ontheffing. 'Dat doet niemand, dus die haspels rijden eigenlijk illegaal over de weg', stelt Van den Ende. De sproeiboom maakt een haspel aan beide kanten 70 centimeter breder, waardoor deze uiteindelijk 3,4 meter breed wordt.