De Verspillingsfabriek redt 500.000 kilo groente in 2019

Achtergrond Groenteteelt Hanneke de Jonge 23 dec 2019 om 06:25uur

De Verspillingsfabriek in Veghel heeft dit jaar 500.000 kilo groentes uit reststromen ‘gered’ door ze te verwerken tot soepen en sauzen. Met Stichting Samen Tegen Voedselverspilling zet eigenaar Bob Hutten zich in om deze stromen in de keten, van boer tot consument, te verminderen. En als dat niet lukt, ze toch tot waarde te brengen.

De+Verspillingsfabriek+redt+500%2E000+kilo+groente+in+2019

Met De Verspillingsfabriek wil directeur Bob Hutten van cateringbedrijf Hutten zoveel mogelijk groenten redden en de rol van Nederland als voortrekker in oplossingen voor voedselverspilling stimuleren.

Volgens de ondernemer gaat in de keten van boer tot consument zo’n 35 procent van de groenten verloren. Hij stelt dat het mogelijk is daarvan ongeveer de helft tot waarde te brengen. Daarvoor is in zijn ogen een omschakeling nodig van steeds meer en goedkoper naar zo goed en duurzaam mogelijk.

PLUS-supermarkten

De Verspillingsfabriek is in 2015 gestart na een pilot waarbij Hutten verse soep maakte van overrijpe tomaten van een aantal PLUS-supermarkten. Hij deed dit in samenwerking met Wageningen Universiteit & Research (WUR) en Foodsquad, het netwerk dat samen met partners werkt aan innovaties op het gebied van gezonde voeding.

‘Hele keten zou reststromen in planning moeten meenemen’

In Veghel liet Hutten in een ‘verspild’ fabriekspand productie- en koelruimtes bouwen om grotere reststromen groenten te verwerken. In het begin was daarvoor weinig draagvlak, maar langzamerhand heeft Hutten meer voet aan de grond gekregen.
Naast de al genoemde organisaties hebben onder andere Compass Group, Albron, horecagroothandels Sligro en Bidfood, Jumbo Supermarkten, Rabobank en boodschappenbezorgdienst Willem & Drees zich als partner bij De Verspillingsfabriek aangesloten. Alle partijen denken mee en dragen bij aan de investeringen.

Dit jaar heeft De Verspillingsfabriek 500.000 kilo groente gered en is in totaal 1 miljoen euro geïnvesteerd. Volgend jaar hoopt Hutten een omzet van 3,5 miljoen euro te halen.

Talenten benutten

Bij De Verspillingsfabriek zijn voor minimaal 50 procent mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in dienst. ‘Mensen ontlenen hun bestaansrecht aan het benutten van hun talenten. Daarom vind ik dat iedereen in de maatschappij mee moet kunnen doen. Ik wil daarvoor een stapje terugdoen in mijn verdienmodel’, zegt Hutten.

Volgens hem staan er steeds meer mensen aan de kant en denken veel ondernemers onterecht dat de overheid dat wel op zal lossen, terwijl de arbeidsmarkt juist nu kansen biedt om te experimenteren.

Voor De Verspillingsfabriek is het voor Hutten cruciaal dat de productie met reststromen voldoende schaalgrootte heeft, voedselveilig is en één hoog voedselkwaliteitsniveau biedt.
‘Prijstechnisch kun je het alleen zo interessant maken voor de consument’, zegt Hutten. Hij zag veel start-ups die op kleine schaal groentereststromen gingen verwerken, maar uiteindelijk te dure producten op de markt brachten en na een paar jaar het veld moesten ruimen.

Taskforce

Met Toine Timmermans, programmamanager duurzame voedselketens aan de WUR, nam Hutten het initiatief voor de Taskforce ‘Samen Tegen Voedselverspilling’. Deze is in december 2018 omgezet in een stichting waarvan Timmermans directeur is en Hutten bestuurslid. Inmiddels hebben zich 80 organisaties aangesloten bij de stichting.

Doel is om de voedselverspilling in de keten ‘van grond tot mond’ in Nederland in 2030 met de helft te hebben teruggebracht. Daarbij gaat het in de eerste plaats om voorkomen, dus niet meer produceren dan nodig is. In de tweede plaats gaat het om verminderen, reststromen terugdringen, en pas ten derde om het tot waarde brengen van reststromen die toch zijn ontstaan.

Dat laatste levert volgens de ondernemer problemen op, omdat in het huidige economische model telers gewend zijn om een deel van hun opbrengst af te schrijven, waardoor niemand zich verantwoordelijk voelt voor reststromen.
Om De Verspillingsfabriek efficiënt te laten draaien, pleit Hutten ervoor dat telers, verwerkers en supermarkten jaarlijks in hun planning meenemen wat ze verwachten aan reststromen te gaan produceren.

Voedselbank

Sinds dit jaar bereidt De Verspillingsfabriek ook producten uit groentereststromen bij regionale distributiecentra van de Voedselbank, voor in de pakketten of voor het Leger des Heils. Verder bereiden koks maaltijden in detentiecentra. Hutten: ‘Zo brengen we ook mensen aan de onderkant van de samenleving in contact met goed voedsel.’

Bedrijfsrestaurant Rob & Bob van Koppert Cress in Monster, kwekerij van cressen zoals tuinkers, is genoemd naar eigenaar Rob Baan en Bob Hutten. Het biedt gratis maaltijden aan met veel groenten, onder andere uit reststromen.
‘Medewerkers die gezond eten zijn minder vaak ziek en gebruiken minder medicijnen. Maar de Belastingdienst ziet het als verkapt loon’, zegt Baan.

‘Het zou mooi zijn om ook op scholen gezonde lunches uit reststromen aan te kunnen bieden, maar daar wil het ministerie van Onderwijs niet aan.’ Baan pleit ervoor dat tuinbouwbedrijven zich voor dergelijke doelen verder verenigen.

Fabriek is tussenstap in complete voedseltransitie

Stichting Samen Tegen Voedselverspilling streeft met de Nederlandse overheid naar een halvering van de voedselverspilling in 2030. In 2015, aan het begin van het traject, bedroeg de voedselverspilling 25 procent van al het voedsel in Nederland. Dat komt neer op 105 tot 152 kilo per persoon per jaar, waarvan 41,2 kilo binnen het eigen huishouden, wat inmiddels is teruggebracht tot 34,3 kilo. Toine Timmermans, directeur van de stichting, worstelde in 2011 al met het vraagstuk. 'Samen met Bob Hutten heb ik toen gekeken wat we van reststromen kunnen maken. En, misschien nog belangrijker, om aan het begin van de keten al te bedenken wat je gaat produceren en alle grondstoffen, inclusief de reststromen, een bestemming te geven.' Sociale ondernemers op het gebied van voedselverspilling hebben wel bijgedragen aan bewustwording, ziet Timmermans, maar hadden vaak geen helder verdienmodel. Hij ziet De Verspillingsfabriek als een tussenstap in een complete voedseltransitie. Hij is met Hutten gaan samenwerken, omdat hij hem ziet als een ondernemer met oog voor de benodigde schaalgrootte, die het systeem wil veranderen en daarbij de waarde van het voedsel en de passie van mensen centraal zet. Bij De Verspillingsfabriek heeft zich in de afgelopen jaren het innovatiecentrum Three-Sixty ontwikkeld. Agri- en foodondernemers kunnen hier aankloppen om voedselverspilling te voorkomen en verminderen en reststromen uit het productieproces beter tot waarde te brengen. In de ogen van Timmermans is het voor een nog verdere reductie van voedselverspilling nodig om de keten van boer tot consument als één geheel te bekijken.