Iedereen mag zichzelf zijn op De Groene Cirkel

Op het terrein van kasteel Endegeest in Oegstgeest was rond 1500 al een boomgaard te vinden. 'Naar verluidt konden arme inwoners van Leiden in die tijd voor 5 cent fruit komen plukken', zegt Eugen Abbo, naast Clazien Hoeffnagel een van de begeleiders van biologische kwekerij De Groene Cirkel.

'Dat is op verschillende plaatsen rond het kasteel doorgegaan, totdat het in 1895 door gemeente Leiden werd gekocht om er een psychiatrische inrichting in te vestigen. In de jaren twintig van de vorige eeuw kregen patiënten tuintherapie in het park. Zo'n dertig jaar geleden is op deze plaats een kwekerij gekomen.'

Winkel

Abbo legt uit dat de kwekerij, die 1 hectare meet, in het begin alleen vrij monotoon werk bood, zoals wieden en stekken van een beperkt aantal gewassen. Nu biedt De Groene Cirkel ruimte aan allerlei soorten groente, fruit, planten, struiken, kruiden en bloemen. De kwekerij heeft daarnaast een winkel, waarin ook sappen, jams en snuisterijen te koop zijn. 'We zijn acht jaar geleden overgestapt naar biologische teelt', zegt de begeleider. 'Dat paste beter in de tijdgeest.'

De Groene Cirkel maakt deel uit van Movens dat activiteiten biedt op het gebied van onder andere dagbesteding en re-integratie voor mensen met voornamelijk psychiatrische problemen. Movens is onderdeel van de instelling voor geestelijke gezondheidszorg Rivierduinen. Op de kwekerij werken naast Abbo en Hoeffnagel zo'n 35 mensen, dertien vrijwilligers en een aantal stagiairs. 'Ik ben van huis uit psychiatrisch verpleegkundige en praktijkopleider en heb naast mijn werk mijn eigen groenbedrijf', zegt Abbo. 'Clazien heeft naast haar professionele achtergrond in de psychiatrie een tuinbouwopleiding afgerond.'

De kwekerij is vijf dagen per week geopend, waarbij de deelnemers flexibel aanwezig zijn: de een drie dagen per week, de ander een dagdeel. Niet alle medewerkers hebben een psychiatrische achtergrond. Sommigen komen voor re-integratie na bijvoorbeeld een burn-out of een ongeval.

Acceptatie en respect

'Die combinatie werkt goed', zegt Abbo. 'Onderling is er een enorme acceptatie en veel respect. Ieder mag zijn zoals hij of zij is. De sfeer is goed en iedereen luistert naar elkaar. Wij hebben vergaderingen waar ze in het bedrijfsleven een voorbeeld aan kunnen nemen.' Binnenkort gaat de kwekerij zich ook richten op een jongere doelgroep: zestien- en zeventienjarigen die vanwege lichamelijke of psychische beperkingen tussen wal en schip vallen.

Verwijzing gebeurt vanuit het Wmo-loket van Leiden en omliggende gemeenten als Wassenaar, Oegstgeest en Leiderdorp. Met uitzondering van mensen met acute verslavingsproblemen of een antisociale of agressieve inslag kan iedere deelnemer snel aan de slag bij De Groene Cirkel.

Zinvolle daginvulling

'Ons doel is een zinvolle daginvulling, het bieden van structuur en het doorbreken van sociaal isolement', legt Abbo uit. 'Mensen krijgen de kans om te doen waar hun interesse ligt, maar bij re-integratietrajecten gaat het ook om het aanleren van nieuwe vaardigheden en het beoordelen van de belastbaarheid.' De Groene Cirkel is ook leerbedrijf voor bijvoorbeeld de Warmonderhof.

Medewerkers kunnen aan de slag met werkzaamheden als zaaien, planten, wieden, schoffelen en oogsten, in de winkel bij de verkoop, het inrichten van de ruimte en het helpen van klanten en in de huishouding om de binnenruimtes schoon te houden en voor koffie en thee te zorgen. In december vinden voorbereidingen voor de jaarlijkse kerstmarkt plaats en in de overige wintermaanden onderhoud, maken van vogelkastjes, bewerken van de grond en voorbereiden van het zaaigoed.

Mond-tot-mondreclame

Op de kwekerij groeien 120 vaste planten en er staan twee kassen: één voor komkommers, aubergines en paprika's en één voor fruit. Dankzij stukjes in plaatselijke kranten, mond-tot-mondreclame en de website weten bezoekers De Groene Cirkel goed te vinden. Ze mogen op het hele terrein rondlopen en zelf bloemen plukken in de pluktuin.

Aan de kwekerij grenst de groenafdeling van De Zijl Bedrijven (DZB), het re-integratiebedrijf van gemeente Leiden, voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. 'Zij hebben ook een ecotuin met daarin bijvoorbeeld een grote kas', vertelt Abbo. 'Wij verkopen hun groenten al in onze winkel. In de toekomst willen we nog verder naar elkaar toe groeien en de terreinen tot een geheel verbinden. Het is mooi als allerlei verschillende doelgroepen hier terechtkunnen om met elkaar samen te werken. Daarmee kunnen we vooroordelen wegnemen.'