Familie Van der Wijst kiest voor Denemarken

'Ik heb hier meer vrijheid en meer mogelijkheden als melkveehouder. Inmiddels spreek ik de taal en kan ik goed integreren', zegt de 24-jarige Luuk van der Wijst telefonisch vanuit Jutland. 'Mijn toekomst ligt in Denemarken.'

Sinds 2017 boert Van der Wijst in het dorpje Nordenskov. Begin jaren negentig heeft de familie Van der Wijst al een verhuizing naar Denemarken overwogen. Het gemengde bedrijf in het Oost-Brabantse Middelrode kon door de verbreding van de Zuid-Willemsvaart nauwelijks meer groeien.

'Maar toen met de kinderen emigreren zagen we niet zitten', herinnert Luuks moeder Kristel van der Wijst zich. 'Je laat toch heel wat achter. Toen we ons eenmaal op het buitenland hadden georiënteerd, was Drenthe opeens dichtbij en daar hebben we ons eerst gevestigd.'

Woonwijk

Ruim dertig jaar later is de emigratie een feit. Het bedrijf in Drenthe met negentig melkkoeien is met een kavelruil verkocht en Kristel (54) en haar man Peter (57) zijn in Vries in een woonwijk neergestreken. Hun oudste zoon Luuk leidt het Deense melkveebedrijf met 380 koeien en 300 hectare gras- en maisland. Zijn ouders komen om de week en draaien mee op het bedrijf, 600 kilometer verderop.

Het gezin heeft vier bedrijfsmedewerkers in dienst. De stap naar Denemarken is voor Luuk van der Wijst nog relatief klein, vertelt zijn vader. 'Hij heeft stage gelopen in Oekraïne en Tanzania en gewerkt in de Verenigde Staten. Maar met deze constructie kunnen wij in het bedrijf blijven werken en hij kan zich verder ontwikkelen.'

Luuk van der Wijst: 'Ik kan tot op zekere hoogte eigen baas zijn en werken met dieren vind ik heel leuk. Dat ik hier hard moet werken om iets op te bouwen, heb ik ingecalculeerd.'

Lagere lasten

Agrarisch makelaar Harry Nijborg ziet steeds meer ondernemers zich op het buitenland oriënteren, voor een extra locatie, grond of emigratie. 'Het is een mogelijkheid om te blijven boeren tegen lagere lasten', zegt Nijborg, bestuurder bij makelaarsvereniging NVM en werkzaam bij Agriplaza in Drenthe.

'In Nederland zie je veehouders structureel ontmoedigd worden: door de overheid, door afzetorganisaties en soms door het aangepaste beleid van de banken. Met name jonge boeren die het vlaggetje van hun ouders overnemen, oriënteren zich op het buitenland. Ze komen uit alle hoeken van Nederland.'

Genoeg inkomen

De familie Van der Wijst heeft in het buitenland de stap kunnen zetten die in Nederland onhaalbaar was: met z'n drieën genoeg inkomen halen uit het bedrijf. Ze konden profiteren van het ruime aanbod aan melkveebedrijven in Denemarken.

'Mede door de financiële crisis en de topfinancieringen van veel boerenbedrijven zijn veel boeren failliet gegaan. Met daarnaast de dalende grondprijs hebben we een goede stap kunnen zetten', rekent Kristel van der Wijst aan de keukentafel in het Drentse Vries voor.

De rollen op het bedrijf zijn helder verdeeld: Kristel van der Wijst doet de administratie, Peter van der Wijst fungeert als bedrijfshulp en klankbord en Luuk van der Wijst heeft de dagelijkse leiding.

Regelgeving

'Lastig in Denemarken is dat goed personeel schaars is. Daarnaast heeft de Deense vakbond een grote vinger in de pap en is de roep om Denen in dienst te nemen groot, ook al zijn ze minder gemotiveerd om in de landbouw te werken', vindt Peter van der Wijst. 'De kosten van levensonderhoud liggen hoger en de regelgeving is daarnaast strak.'

Kristel van der Wijst: 'Maar dat kun je ook als een voordeel zien, want in Denemarken weet je precies waar je aan toe bent.'

Hun zoon wijst op de financiële risico's. 'Als het hier fout gaat, bijvoorbeeld door ziekte in de veestapel, dan gaat het op deze schaal en met Deense financiering meteen goed fout. Banken zijn streng, dus is het als ondernemer zaak om scherp aan de wind te zeilen.'

Verder boeren

Naast volop ruimte en veel ontwikkelmogelijkheden kent het land goede bedrijfsadviseurs en veel collega-melkveehouders uit Nederland. Kristel van der Wijst: 'Ik zeg het maar zo: we hebben nu het beste van twee werelden. Peter en ik zijn veel in Nederland en hebben tijd voor familie, vrienden en onze twee andere zoons. En we mogen nog verder boeren, want daar waren wij nog niet klaar mee.'

Wat zou de familie Van der Wijst andere agrarische ondernemers adviseren die de stap naar het buitenland overwegen? In ieder geval rekening houden met de realistische reisafstand. Kristel van der Wijst: 'Met weinig verkeer zijn we er in vijfenhalf uur, maar het kan ook acht uur in beslag nemen. Bedenk eerst of je bereid bent alles in Nederland achter te laten.'
Peter van der Wijst: 'Ga eerst eens op eigen houtje kijken en een financieel plaatje maken.'