Blaarkop uit gevarenzone inteelt

Dat blijkt uit een recente genetische analyse. Die werd uitgevoerd door Wageningen UR studente Dierwetenschappen Jo-Anne Schreuders, onder begeleiding van Jack Windig en Kor Oldenbroek van het CGN.

Het aantal raszuivere Groninger Blaarkoppen daalde sinds 1972 fors: van twintigduizend naar 1.650 koeien. Door die daling behoort dit ras tot de zeldzaamste Nederlandse rundveerassen.

Verwantschap

Schreuders bestudeerde de verwantschap en de inteelt in drie perioden: van 1972 tot en met 1984, van 1985 tot en met 2003 en van 2004 tot en met 2017. In die drie perioden was de inteelttoename per generatie respectievelijk 0,30 procent, 1,12 procent en 0,02 procent.

Volgens internationale normen is een ras met uitsterven bedreigd als de inteelttoename boven de 1 procent uitkomt en het streven is om de inteelttoename onder de 0,5 procent te houden.

Fokbeleid

De toename van de verwantschap en inteelt was duidelijk te hoog in de periode 1985-2003, maar ligt duidelijk onder de norm in de periode 2004-2017. De afname is veroorzaakt door het fokbeleid, waarbij meer stieren zijn ingezet.

Om het blaarkopras in stand te houden, zijn twee dingen nodig: voldoende dieren en een goed beleid om de genetische diversiteit te bewaken.

Meer stieren

Gestimuleerd door de in 2002 opgerichte 'Blaarkopstichting' is het aantal ingezette zuivere Blaarkopstieren verhoogd van 100 stieren per jaar in de periode 1985-2003 tot 140 per jaar in de periode 2004-2017.

Dit heeft volgens de onderzoeker in belangrijke mate bijgedragen aan de lagere verwantschap en inteelttoename. Een stier die veel invloed krijgt, kan de verwantschap en daarmee de inteelt in de volgende generaties in een klein ras snel doen toenemen.

Kruisen met Holstein

Daarnaast is het opvallend dat de laatste jaren pakweg zevenduizend inseminaties werden uitgevoerd met sperma van Blaarkop-stieren. Uit onderzoek blijkt dat deze stieren worden gekruist met Holstein-Friesian koeien.

Vanaf 2005 wordt ongeveer de helft van deze vrouwelijke kruisingsdieren ouder dan drie jaar. Dat betekent dat ze in de fokkerij gebruikt worden. Dat biedt kansen om via deze dieren te 'upgraden' naar raszuivere Blaarkoppen, waarmee de populatie weer vergroot kan worden.