Baseer nieuw GLB op fair trade

Het ministerie van Economische Zaken heeft met zijn brief van 20 mei aan de Tweede Kamer een rapport gestuurd met voorstellen voor aanpassing van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). De wereld verandert en met haar zijn beleidsbepalers en het beleid zelf ook aan verandering onderhevig.

Het huidige GLB geeft invulling aan drie doelstellingen: versterking van de marktwerking in de landbouwproductie, verduurzaming en versterking van de biodiversiteit in het Europese agrarische gebied en evenwichtige plattelandsontwikkeling voor een vitaal en gezond buitengebied. De oude GLB-marktordeningen zijn verdwenen en de nieuwe plannen streven maar liefst elf doelstellingen na, van voedselzekerheid tot werkgelegenheid.

Veel discussie

Het is een schets voor een herontwerp en daar zal veel discussie over worden gevoerd. Dat is ook de bedoeling van de opstellers van het rapport. Eenieder zal daar vanuit zijn eigen maatschappelijke achtergrond naar kijken.

Voor de akkerbouw staat centraal dat het GLB Europees georiënteerd blijft. Al te grote vrijheden voor een nationale invulling beïnvloeden de concurrentieverhoudingen.

Elf doelstellingen

Het is een GLB en faire trade binnen één open interne Europese markt is een absolute randvoorwaarde voor het welslagen en draagvlak voor het beleid. Voldoende inkomen voor agrariërs is een van de elf doelstellingen en ook daarvoor geldt het fairtradeprincipe.

De voorstellen willen inkomenssteun afkappen op het regionaal geldende minimumloon en persoonsgebonden maken in plaats van te relateren aan de grootte van het bedrijf. Dat zijn ingrijpende hervormingen en dat kan niet van de ene dag op de andere.

Ruimte

Het moet er in essentie bij het Europese beleid om gaan dat akkerbouwers ruimte krijgen om te kunnen ondernemen op een gelijk speelveld. Met of zonder GLB ondersteuning. En als er extra voorwaarden komen voor inkomenssteun, dan moet er boter bij de vis.

Neem als overheid verantwoordelijkheid en zorg dat de regelgeving het mogelijk maakt om daaraan te kunnen voldoen. Dat past ook in de komende onderhandeling over het aanstaande zesde actieprogramma Nitraatrichtlijn. Stel de bodem centraal en maak het mogelijk om de bodemkwaliteit en bodemvruchtbaarheid te versterken.

Experimenteren

Een terugkerend fenomeen is innovatie. Het is een van de speerpunten van het Nederlandse kabinet. Voor primaire bedrijven is het van belang om toegevoegde waarde voor afnemers en consumenten te leveren. Boeren moeten meer ruimte krijgen om te experimenteren.

Zo is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in phytophthoraresistente aardappelrassen die via een innovatieve cisgenese veredelingstechniek worden geproduceerd. In potentie kan dat voor het bedrijfsleven miljoenen euro's besparen op de bestrijding van de aardappelziekte.

Boter bij de vis

Echter, de wetgeving om zulke rassen te kunnen gebruiken, loopt ver achter. Een innovatietraject dat daarom beperkt blijft tot veel werk voor onderzoeksinstellingen en uiteindelijk niets oplevert voor de sector waarvoor het is bedoeld. Daarom ook hier boter bij de vis: zorg voor adequate regelgeving die innovatietrajecten tot wasdom en toegevoegde waarde creëren voor allen.

Jaap van WenumVoorzitter LTO-vakgroep Akkerbouw