Geen onnodig archeologisch onderzoek

Sanne JansenWat er niet meer is, kan ook niet meer onderzocht worden. Kort gezegd is dat de insteek van het pilotproject ‘Verstoringen in kaart’. De pilot doet zijn naam eer aan. Door verstoringen in kaart te brengen, kan de overheid straks een inschatting maken op welke plekken er een verminderde kans is op archeologische resten in de bodem.
‘De bodem verkeert op veel plekken niet meer in de oorspronkelijke staat; deze is verstoord’, zegt Michael van der Schoot, ZLTO-projectleider bodem en water. ‘In de laanbomen-, bloembollen- en aspergeteelt is dat sowieso het geval. Ook worden gronden aangetast door werkzaamheden zoals het aanleggen van drainage, kabels en leidingen, diepploegen of het graven of dempen van sloten.’
Onlangs klopte de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) bij ZLTO aan voor het onderzoek. ‘De reden hiervoor is dat de landbouw intensief gebruikmaakt van de bodem. Bovendien beschikken wij bij ZLTO over een systeem met geografische, interactieve kaarten. We hebben de opdracht met beide handen aangepakt’, vertelt Van der Schoot.
Het doel voor ZLTO is dat er straks een methode komt waardoor agrarische ondernemers onnodig archeologisch onderzoek bespaard blijft, aldus de projectleider. ‘De bijbehorende lange procedures werken voor ondernemers frustrerend.’
ZLTO-adviseur omgeving Henri Manders heeft daar in de praktijk regelmatig mee te maken. ‘Gemeenten bepalen wanneer archeologisch onderzoek een vereiste is bij het verkrijgen van een omgevingsvergunning. De kosten ervan zijn voor de ondernemer en kunnen, afhankelijk van de oppervlakte, oplopen tot duizenden euro’s.’
Volgens Manders zou het enorm schelen als bekend is waar de bodem is aangetast. ‘Dan kan deze gewoon worden vrijgegeven, omdat archeologisch onderzoek dan niets toevoegt.’
Op dit moment werkt de RCE met de Indicatieve Kaart van Archeologische Waarden (IKAW), vertelt Manders. ‘De IKAW geeft weer waar de RCE in de gronden archeologische waarden verwacht en hoe groot de trefkans is. Afhankelijk van een hoge, middelhoge of lage verwachting vindt archeologisch onderzoek wel of niet plaats.’

Wettelijk

De pilot beperkt zich nu alleen tot de omgeving van Weert. Als de pilot oplevert wat het beoogt, dan volgt de rest van Nederland. ‘Overigens we zijn heel wat jaren verder voordat dit wettelijk is geregeld’, besluit Van der Schoot.