Wieringerwerf moet begrip worden

‘De Oostwaardhoeve was natuurlijk een begrip’, vertelt directeur Johan Kos van Proeftuin Zwaagdijk. ‘Dat moet hier nog groeien. Wij willen er in elk geval een net zo mooi centraal innovatieplatform voor de akkerbouw van maken. Voor de regio en de uitstraling van de sector is dat van groot belang.’

Domeinen

Sinds 1 november is de Oostwaardhoeve geen proefboerderij meer. De pachter van de grond, Wageningen UR, heeft het contract opgezegd en ruim 170 van de 250 hectare grond teruggegeven aan Domeinen. Proeftuin Zwaagdijk huurde daarvan zo’n 15 tot 20 hectare.
‘Veel akkerbouwers maakten zich vorig jaar grote zorgen dat er kennis verloren zou gaan. Ook voor ons was het vervelend’, aldus Kos. ‘We hadden niet verwacht het in Slootdorp zo’n vaart zou lopen. We hadden zelfs nog het idee in de Oostwaardhoeve te investeren om de boel overeind te houden. Dat lukte niet.’
Met steun van LTO Noord en Greenport Noord-Holland Noord werd een nieuwe locatie voor de proeven gevonden: bij maatschap Sturm in Wieringerwerf waar ze al enkele percelen in gebruik had. ‘Zo kwamen we in gesprek. De maatschap wilde graag meewerken.’
Van de beschikbare 60 hectare in Wieringerwerf heeft Proeftuin Zwaagdijk nu 10 hectare in gebruik. Daarnaast komt er in de herfst een nieuwe grote schuur, omdat de huidige te gedateerd is. Kos: ‘Loonwerker Verbruggen wil hier zijn uitvalbasis maken. Wij gaan een deel van de ruimte huren. Dat komt ons ook goed uit, zodoende hebben we allerlei machines direct beschikbaar.’
In de nieuwe schuur komt ook een kantoor waarvan Proeftuin Zwaagdijk gebruik gaat maken. ‘Verder zitten we hier op een kwartier rijden van onze hoofdvestiging in Zwaagdijk. We kunnen de proeven dan ook gemakkelijk daarvandaan aansturen’, verklaart Kos.
Zwaagdijk heeft op meer dan tien plekken in Nederland proeven voor de akkerbouw lopen. Wieringerwerf behoort tot de hoofdlocaties. ‘We hebben hier alle graansoorten staan, behalve spelt. Een breder assortiment dan op de Oostwaardhoeve’, licht onderzoeker Henk de Vries toe.
‘Daarnaast doen we proeven met aardappelen, wortelen, uien en hebben we enkele afwijkende gewassen staan, zoals afrikaantjes. Het onderzoek richt zich vooral op onkruid- en ongediertebestrijding zoals slakken, emelten en ritnaalden.’
Verder ligt er een duidelijke focus op de ‘groene chemie’. De Vries: ‘De gangbare middelen staan onder druk. Wij richten ons op planteigen stoffen om het gewas weerbaarder te maken. De glastuinbouw is daar al langer mee bezig, in de bollenteelt gaat dat moeizaam en in de akkerbouw komt dat nu langzaam op gang.’
De druk vanuit politiek Den Haag is groot, constateert Kos. ‘Staatssecretaris Sharon Dijksma (EZ) heeft de indruk dat er over vijf jaar nieuwe groene middelen zijn. Maar het gaat zeker nog iets langer duren voordat er een bruikbaar pakket op de markt is’, verwacht de directeur.
‘De eerste middelen zijn er nu wel’, vervolgt De Vries. ‘De effectiviteit is echter nog een probleem. Dat moet zich langzaamaan verbeteren. Dat kost veel tijd en energie. Daarnaast zie je dat middelen in de bemesting een bestrijdend effect hebben. Ook daar kijken we naar.’ Voor haar proeven gebruikt Proeftuin Zwaagdijk kennis uit de glastuinbouw, zoals van Demokwekerij Westland in Honselersdijk waar zij ook eigenaar van is.

Topsectoren

De financiering van de proeven wordt gedragen door diverse marktpartijen. Ook doet Proeftuin Zwaagdijk onderzoek voor eigen rekening en heeft zij een sterke positie opgebouwd. Kos: ‘Wij zijn reeds enige jaren een erkende onderzoeksinstelling, waardoor we projecten uitvoeren die vallen onder het topsectorenbeleid van het ministerie van Economische Zaken.’
De directeur ziet een toename van de akkerbouwproeven. ‘Wij zitten nu op meer dan 30 hectare op verschillende locaties en er zit nog groei in, niet alleen in Nederland, maar ook in België. Het landelijk gecoördineerde onderzoek neemt af. Dat verplaatst zich naar de regio.’
Dat wil niet zeggen dat er in Wieringerwerf meteen tientallen hectares bijkomen, aldus Kos. ‘We houden proeven op verschillende grondsoorten. Niet alle proeven kunnen in Wieringerwerf worden uitgevoerd. Maar deze locatie kan wel weer uitgroeien tot het innovatieplatform en de ontmoetingsplek voor de noordwestelijke akkerbouw.’