‘Geen koeien met dikke hakken’

Elke woensdagochtend zet de veehouder de mestscheider aan, zodat 24 uur later een royale berg dikke fractie klaarligt. Deze rijdt hij met een boxenstrooier, die hij voor 13.500 euro kocht, in de ligboxen. In een uur heeft hij de klus geklaard.
Van der Kolk weet nog goed wat hij dacht toen hij destijds bij een collega kennismaakte met gedroogde mest als strooisel. ‘Ik was best sceptisch. Die koeien lagen in hun eigen mest, dat kon toch niet goed zijn. Normaal krab je mest uit boxen om de uiergezondheid te bewaken. Dus het druist in tegen je gevoel.’
Maar omdat de ondernemer van veel veehouders positieve verhalen hoorde, ging hij zich verdiepen in gedroogde mest als strooisel. Hij raakte enthousiast en kocht bij het plaatselijke mechanisatiebedrijf een mestscheider van Keydollar.
Inmiddels heeft Van der Kolk er drie jaar ervaring mee. ‘De gedroogde mest is een mooi rul product.’ De veehouder pakt een handvol van het losse materiaal en knijpt erin. ‘Het bevat 32 tot 33 procent droge stof en het neemt goed vocht op. Als de dikke fractie net uit de mestscheider komt, dan lijkt het nog iets vochtig. Maar eenmaal in de ligboxen droogt het goed na.’ Te droog mag de dikke fractie ook niet zijn, want dan duwen de koeien het te snel uit de boxen.
Sinds hij gedroogde mest in de ligboxen strooit, ziet de melkveehouder geen koeien meer met dikke hakken of beschadigingen aan de knieën. ‘Koeien krijgen deze aandoeningen, doordat ze met hun huid over een harde ondergrond schuren. Wondjes en kneuzingen ontstaan. Ze gaan vaak ook strammer lopen. Maar hier liggen ze dik in het strooisel.’
Ook is het celgetal niet opgelopen sinds Van der Kolk dikke fractie in de ligboxen gebruikt. Dat ligt nog steeds rond de 100.000 tot 150.000 cellen per milliliter. Hitteresistente bacteriën worden in gedroogde mest niet waargenomen. Bij het gebruik van compost is dat wel het geval. Daardoor is dit strooisel sinds 1 januari 2015 verboden in melkveestallen. ‘Dat is hier dus niet aan de orde. Want het gaat gewoon om mest, er wordt niets gecomposteerd.’
De melkveehouder brengt wekelijks circa 100 liter dikke fractie in elk ligbed. ‘Bij gebruik van dikke fractie is een diepstrooiselbox van 15 centimeter diep ideaal. We hebben ook een aantal boxen van 10 centimeter diep, maar dan is de laag strooisel niet dik genoeg. Je ziet te snel een kale ondergrond.’
Dagelijks gaat Van der Kolk met een hark door de ligbedden om de dikke fractie vlak te houden. Het jongvee ligt niet op deze biobedding, zoals dit strooiseltype ook wel wordt genoemd. De ondernemer wil geen risico lopen om een eventuele paratbc-besmetting over te brengen van de koeien op het jongvee. ‘We hebben de paratbc-onverdachtstatus, maar je weet maar nooit. Paratbc is een bijzondere ziekte met een lange incubatietijd. Daarom liggen de jonge dieren gewoon op een laagje wit zaagsel.’
De mestscheider staat naast de ligboxenstal. De mest wordt via een pomp aangezogen en komt in de machine terecht. Hier zorgt een vijzel voor een hoge persdruk waardoor de dikke fractie naar het uiteinde wordt getransporteerd. De dunne fractie loopt via een slang terug naar de mestput aan de andere kant van de stal. ‘Het is belangrijk dat de mest goed is gemixt, want dan is het beter te verwerken’, weet Van der Kolk.

Eerst niet tevreden

In het eerste jaar was de veehouder niet tevreden over het apparaat. De mestscheider werkte niet optimaal waardoor de mest soms te nat bleef. Ook lag de capaciteit te laag. De leverancier heeft het systeem toen aangepast, waardoor de problemen waren verholpen.
De ondernemer kocht de mestscheider voor 15.000 euro, een investering die hij er binnen drie tot vier jaar uit heeft. ‘In onze diepstrooiselboxen zou ik zeker drie containers zaagsel per jaar nodig hebben, een kostenpost van 5.000 tot 6.000 euro per jaar.’ Het stroomgebruik van de mestscheider ligt op 4 kilowattuur.
Volgens Van der Kolk is het apparaat eenvoudig in gebruik. ‘Af en toe kan de mestscheider verstopt zitten. Daar moet je dus op bedacht zijn. Dan zit er voor de aanzuigpijp een klauwblokje, oormerk of stuk hout. Maar dat is eenvoudig te verwijderen.’
Sommige melkveehouders scheiden de mest, zodat ze de nutriënten beter op hun bedrijf kunnen inzetten. Maar dat is voor Van der Kolk geen item. ‘Wij gebruiken het puur vanwege koecomfort.’