Pilots voor nieuwe toekomst glastuinder

Koen van WijkHerstructurering van de glastuinbouw staat of valt met het ontwikkelen van een nieuwe toekomst voor ondernemers. Die lering trok LTO Noord Glaskracht de laatste drie jaar, waarin ze via het traject ‘Moderne Tuinbouw’ aan het weerbarstige dossier van de reconstructie trok.
De herstructurering zit al jaren vast door een combinatie van factoren, zoals de ingezakte onroerendgoedmarkt als aanjager van nieuwbouwactiviteiten en de magere rendementen in de sector.
Daarom is de insteek verlaten om hele locaties integraal op de schop te nemen. De focus is verlegd naar het vinden van nieuwe toekomstperspectieven voor individuele bedrijven op maat. Hierbij kijkt LTO Glaskracht vooral naar de kleine en middelgrote bedrijven.
‘Vóór de fysieke, ruimtelijke herstructurering van een tuinbouwlocatie zit nog een stap’, zegt Henk de Ruiter, specialist Ruimtelijke ordening bij LTO Noord Glaskracht. ‘Bedrijven moeten eerst van binnenuit vernieuwen om weer een gezonde toekomst te hebben.’
Het wordt een traject van maatwerk, geeft De Ruiter aan. ‘Dat sluit aan bij specifieke ideeën en wensen die al langer leven bij de deelnemende ondernemers.’ Bij de uitvoering zijn bureau BVR Adviseurs en Jorna Advies betrokken.
Het is een omgekeerde aanpak: beginnen bij de ondernemer en een beter perspectief creëren voor zijn bedrijf, daar waar normaal gewacht wordt op stappen door de overheid, legt De Ruiter uit.
‘We kiezen voor kleine overzichtelijke stappen met kleine tot middelgrote ondernemers. Het gaat om haalbare stappen die herkenbaar zijn voor het gros van de collega’s.’ Daarbij gaat het ook om de lessen die te halen zijn voor andere bedrijven en situaties.
Voor de pilots zijn vier thema’s gekozen: nieuwe verdienmodellen, ruimtelijke-ordeningsprocedures, productontwikkeling en eindwaarde onderneming.
‘Tijdens twee voorbereidende tuinderscafé’s dit najaar kwamen deze thema’s bovendrijven. Die bijeenkomsten leverden acht ondernemers op. Daaruit zijn vier tuinders als voorbeeld geselecteerd’, legt De Ruiter uit.

Plantmateriaal

Een van de deelnemers is Kwekerij Verboom uit Zevenhuizen. Op een totaal areaal van ruim 6 hectare verdeeld over twee kassen en twee buitenteeltvelden kweken vader Hans en zoon Jos Verboom skimmia’s en helleborussen.
‘De helft van dit areaal huren we op een andere locatie, ongeveer een kilometer van onze tuin die we in eigendom hebben‘, vertelt Hans Verboom. ‘De situatie veroorzaakt veel tussentijds transport van plantmateriaal en werkt veel minder efficiënt dan wij willen. Graag gaan we verder op deze plek, met alles onder één dak.’
Door knelpunten in de ruimtelijke ordening lukt het al jaren niet deze stap te zetten. De benodigde aangrenzende percelen zijn in gebruik als landbouwgrond en eigendom van de Grondbank.
Een deel daarvan kan Verboom wel huren, maar dat levert nog niet het optimale, toekomstbestendige bedrijf op. ‘Het kan duurzamer. In de huidige vorm missen we slagkracht, vooral in het afleverseizoen van onze planten.’
De ondernemers willen graag hun bedrijf verder ontwikkelen en zetten zo hoog mogelijk in. ‘We hopen dat er met de hulp van dit project beweging in komt. Het moet in een totaal andere vorm, op een manier waar alle partijen wijzer van worden’, stelt Verboom. Voor hem is het van belang om te werken vanuit een visie voor de lange termijn.

Conceptstore

Voor Bouman Anthuriums uit Berkel en Rodenrijs kan de pilot de doorstoot geven bij de ontwikkeling van de alternatieve activiteiten van het bedrijf. Bouman heeft een conceptstore waar telers hun creaties tonen aan consumenten.
‘Met de marktkennis die we daarmee opdoen, kunnen we onze producten beter afstemmen op de wensen van de bloemist’, vertelt Peter Bouman. Dit leverde al een nieuwe verpakking op. De pilot moet uitwijzen of die ontwikkelingen passen in bestaande regelgeving.