‘Grote percelen vragen om uniformiteit’

Han ReindsenDun is een van de akkerbouwers die deelnemen aan het praktijknetwerk ‘Opheffen en kwantificeren bodemverdichting’. Maandag bezochten de deelnemers in de Veenkoloniën met een zogenoemde bodemkaravaan meerdere praktijkpercelen. Door het bekijken van profielkuilen kregen ze inzicht in de verschillende bodemproblemen.
Het praktijknetwerk bekeek onder andere een perceel van Dun dat vier jaar geleden met een hydraulische kraan tot ongeveer 80 centimeter diep is gespit. Dit heeft goed uitgepakt. ‘Het gaat om een behoorlijke investering. Maar ik ben nog jong en kan nog jaren genieten van een betere bodem.’

Grof zand

Een naastgelegen perceel is nog niet gespit. De laagte in het perceel zorgt in natte jaren voor problemen. Profielkuilen geven aan dat er bij de hogere perceelgedeelten op ongeveer 1,20 meter grof zand zit. Het perceel met een hydraulische kraan spitten en daarbij tegelijk zand naar het lage gedeelte brengen, lijkt de oplossing.
Dun wil doorgaan met het verder optimaliseren van de grond. Bijvoorbeeld door na het spitten de grond nog een keer los te trekken en/of drainage aan te leggen. ‘Met drainage is de grond minder kwetsbaar voor bodemverdichting’, zegt Jan van Berkum, bodemkundige bij Aequator.
Het risico op bodemverdichting bij het huidige landgebruik is in de Veenkoloniën groot. Verdichte lagen in de ondergrond ontstaan door zware machines en/of het berijden van het perceel bij natte omstandigheden. Vooral storende lagen en ongelijke ligging zorgen voor problemen.
Tijdens de bodemkaravaan zijn ook percelen van akkerbouwer Henk Sikken uit Nieuw-Weerdinge bekeken. ‘De buren waren bezig met mengwoelen van pachtgrond. Toen is dit perceel van 4 hectare meegenomen zonder eerst te kijken hoe de bodemopbouw is.’
Omdat het meeste zand te diep zat, is het effect van mengwoelen onvoldoende. Dat geldt zeker voor 1 hectare. ‘Spitten met een hydraulische kraan was beter geweest. Daar komt bij dat we een sloot hebben gedempt die driekwart van het jaar droog stond. Dat was fout. Deze winter komt de sloot waarschijnlijk weer terug’, zegt Sikken.
Volgens Everhard van Essen van Eaquator is bij bodemverbetering van Veenkoloniale grond een mengverhouding van een-op-een bij veen en zand het streven. ‘Kijk in de grond. Het komt maar weinig voor dat je een perceel overal met eenzelfde bewerking kunt verbeteren.’
Dat blijkt ook op het perceel van Sikken. De profielkuilen liggen 50 à 100 meter uit elkaar en verschillen onderling sterk. ‘Op bonte percelen maak je snel te weinig boorgaten om een goed oordeel te kunnen vormen’, zegt Van Essen. Op bonte percelen heeft spitten met een hydraulische kraan een belangrijk voordeel: je kunt steeds zien wat je doet.
Een tweede perceel van Sikken is in 2006 met een hydraulische kraan gespit. Door de variatie binnen het perceel zijn er toch plekken waar de aardappelen dit jaar zijn verzopen. Volgens Van Berkum draineert de grond te weinig, onder andere omdat het zand in de ondergrond aan de fijne kant is. Zijn advies is de grond los te trekken en drainage aan te leggen.
Op een naastgelegen perceel, dat al eerder is gespit, heeft Sikken een kleine maand geleden drainage aangelegd. De drainage ligt 80 à 90 centimeter diep en om de 8 meter. Volgens Van Berkum is dit een goede maatregel. ‘Het zand in de ondergrond moet nog droog worden en stikt daarom nog een beetje.’

Wijken

De akkerbouwer heeft de kanten van de percelen verlaagd, zodat bij hevige neerslag het water de wijken in kan lopen. ‘Bij het ontginnen van de Veenkoloniën is het meeste zand naast de wijken terechtgekomen. In de loop der jaren is door veenoxidatie het maaiveld gezakt. Langs de wijken het minst’, legt Van Essen uit.