‘Na dertien jaar weer weidegang’

‘Of de Kringloopwijzer een eenvoudig instrument is? Het vraagt wel even tijd om alle gegevens in te voeren’, begint Johan Dekker. ‘Je kunt dat ook uitbesteden. Maar als je het zélf doet, krijg je er meteen een gevoel bij. Je krijgt inzicht in de knoppen waaraan je kunt draaien.’
De melkveehouder is Koeien & Kansen-deelnemer en werkt nu al drie jaar met de Kringloopwijzer. Het is volgens hem een logisch vervolg op de bedrijfsspecifieke excretie (bex).
‘Bij de bex komt de schakel ‘dier’ goed in beeld, maar je mist wat er in de bodem gebeurt. Door het gebruik van generieke normen gaat men helemaal voorbij aan het producerend vermogen van de grond. Met de Kringloopwijzer kunnen we bewijzen dat we op een verantwoorde wijze kunnen omgaan met méér meststoffen.’
De jonge zeeklei waar Dekker op boert staat bekend om haar hoge gewasopbrengsten. In 2013 haalde hij 14.500 kilo droge stof gras van een hectare, terwijl het gemiddelde in Nederland op 10.500 kilo lag.
‘Maar de gewasopbrengsten nemen elk jaar af. Zeker de boeren op vruchtbare kleigronden lopen nu vast op de gebruiksnormen’, aldus de veehouder. Het ruweiwitgehalte in zijn gras is sinds 2003 gedaald van 170 naar 140. Dit tekort compenseert hij met soja uit Argentinië; een kostenpost van ruim 9.000 euro per jaar. ‘Dat steekt ons enorm.’

Geen maïsteelt

De Kringloopwijzer is een instrument om de belangrijke bedrijfsprocessen rondom voeren en voer telen op het bedrijf te verbeteren. Inmiddels heeft Dekker al een aantal knoppen gevonden om aan te draaien.
‘Doorgaans ruilden we grond met een tulpenboer uit Noord-Holland. Maar dat pakte in de Kringloopwijzer niet goed uit.’ De grond van de tulpenboer is minder productief dan die van Dekker.
Aangezien zijn melkveebedrijf erg intensief heeft, wil hij zoveel mogelijk goed ruwvoer winnen. En dat lukt beter op zijn eigen vruchtbare kleigrond. Hij teelt sinds dit jaar ook geen maïs meer. ‘Ik moet sowieso altijd ruwvoer aankopen. Het is voor mij makkelijker om kwalitatief goede maïs te kopen, dan goed gras. Dit jaar kochten we 700 ton maïs aan.’
Het bijkomend voordeel is dat grasland een hogere fosfaatonttrekking heeft dan maïsland. In 2013 lag de fosfaattontrekking bij Dekker op 113 kilo fosfaat op grasland en op 76 kilo fosfaat bij maïsland.
‘Bij volledig grasland telt dit dus zwaarder door en heb ik meer plaatsingsruimte en een hogere mate van grondgebondenheid. Het is voor mij een extra motivatie om te kiezen voor 100 procent gras.’
Een andere knop waar de melkveehouder aan draaide is de overgang van stalvoedering naar weidegang. Vanaf 2001 hield hij zijn koeien jaarrond op stal, maar dit seizoen hebben ze 133 dagen buiten gelopen. Volgens Dekker heeft weidegang een positief effect op de uitkomst van Kringloopwijzer, omdat de extra eiwitopname uit vers gras is gecompenseerd met het voeren van minder eiwitmix. ‘Daarnaast zijn de weersomstandigheden voor beweiding goed geweest, waardoor beweidingsverliezen laag waren.’
De laatste knop waarmee Dekker heeft gestuurd is het afstoten van het fosfaatrijke Amygold. Ondanks dat zijn koeien er altijd makkelijk melk op produceerden, heeft de veehouder dit bijproduct toch vervangen door droge pulp.

Voerefficiëntie

Tot slot geeft de melkveehouder aan dat hij fanatiek bezig is met het verbeteren van de voerefficiëntie. Hij realiseert nu een score van 1,37.
‘Ik moet scherper zijn op diergezondheid. Want een goede uiergezondheid, klauwgezondheid en vruchtbaarheid dragen bij aan een efficiënte melkproductie. Ons uiteindelijke doel is om met hetzelfde voer meer melk te leveren en minder mest af te voeren. Wil je rendabel boeren, dan moet het cirkeltje efficiënt draaien.’