‘Samen de lusten? Dan ook de lasten’

Wie vindt het niet prachtig om tijdens het wandelen in de verte een wild zwijn met jongen te spotten? Natuurliefhebbers vinden elk zwijn dat er wordt afgeschoten er eentje te veel. ‘Een film als De Nieuwe Wildernis versterkt dat gevoel alleen maar’, zegt Harm Kossen, beleidsmedewerker fauna bij de LLTB. ‘Het klopt ook dat het wroeten van een wild zwijn in de natuur een bepaalde dynamiek in de biodiversiteit met zich meebrengt. Maar op gewroet tussen de landbouwgewassen zit natuurlijk geen boer te wachten.’
Het wild zwijn is in Nederland bezig met een opmars. Boeren die er last van hebben, ervaren vaak dat alleen zij voor de consequenties moeten opdraaien. Ook de consequenties voor het verkeer worden vaak vergeten. ‘Totdat er ergens weer een keer iets misgaat. Neem het dodelijk ongeval laatst in het Brabantse Heusden’, zegt Kossen.

Ecoducten

Het wel of niet tegenhouden van zwijnen op ecoducten is nog zo’n discussieonderwerp. Om te voorkomen dat de dieren hun leefgebied zelf uitbreiden en om de risico’s op landbouwschade en ziektes te beperken, wordt bij sommige ecoducten gepleit voor een zwijnkerend raster.
‘Voor compartimentering zou dat goed kunnen werken’, vindt de LLTB-beleidsmedewerker. ‘Maar als een zwijn echt naar de overkant wil, dan zal hij gaan rondzwerven en zoeken naar een andere oversteekplek. Dus bij zo’n raster zou de verkeersveiligheid in het geding kunnen komen. Tenzij de wegen kilometerslang zijn afgesloten met hekken.’
In heel Europa neemt de populatie van wilde zwijnen toe. Kossen: ‘Op het platteland wordt het voor wilde zwijnen steeds beter toeven aangezien het in krimpregio’s steeds rustiger wordt. Landen als Frankrijk, Duitsland en België kampen met een leegloop van de het platteland.’

Leefgebieden

Formeel is het wild zwijn in Limburg alleen toegestaan in Nationaal Park De Meinweg. ‘Ze komen echter ook elders in de provincie voor en zelfs in Brabant en Zeeland’, zegt Kossen. In opdracht van de Faunabeheereenheid Limburg heeft Alterra onderzoek gedaan naar de mogelijke gevolgen van de uitbreiding van leefgebieden.
‘Die uitbreiding moet niet gestimuleerd gaan worden’, hoopt Kossen. ‘De prioriteit ligt namelijk bij het terugbrengen van de schade buiten de huidige leefgebieden. Die moet eerst onder controle zijn. Loop niet op de muziek vooruit en laat eerst eens een discussie starten over hoe de maatschappij de lusten van het wild zwijn mogelijk wil maken door de lasten gezamenlijk te dragen.’
Alterra heeft begin dit jaar genetisch onderzoek gedaan naar wilde zwijnen. Wat blijkt? Veel zwijnen zijn afkomstig uit het grensgebied met België en Duitsland. ‘We moeten inderdaad oppassen dat we bij het uitdunnen van de populatie niet dweilen met de kraan open.’ Zo ondervinden boeren in België veel last van wilde zwijnen, weet Kossen. ‘Maar daar doen ze wel aan drijfjacht en dat is in Nederland ondenkbaar.’
Dat er soms vraagtekens worden gezet bij de effectiviteit van de huidige jachtmethodes in Nederland, begrijpt de LLTB-medewerker wel. ‘Een jager zit gemiddeld tachtig uur in de hoogzit voordat hij een zwijn kan schieten. Bewegingsjacht zou een optie kunnen zijn. Maar vergeet niet dat we in Nederland te maken hebben met vrijwillige jagers. Misschien moeten we die constructie eens kritisch tegen het licht houden.’
Cruciaal is volgens Kossen de samenwerking tussen lokale LLTB- en ZLTO-afdelingen, wildbeheereenheden en jagers. ‘Op steeds meer plekken begint dit goed te lopen’, is zijn ervaring. ‘Deze samenwerking is een belangrijk deel van de werkbare oplossing voor wilde zwijnen waar we zo hard naar op zoek zijn.’