‘Vrijstelling nodig voor voedsel’

Bij kwekersvrijstelling wordt onderscheid gemaakt tussen beperkte en uitgebreide vrijstelling. Beperkte kwekersvrijstelling maakt het mogelijk voor het veredelen van plantenrassen gebruik te maken van biologisch materiaal waarop octrooirecht rust, zonder toestemming van de octrooihouder. Voor commerciële exploitatie blijft toestemming van de octrooihouder nodig, als het nieuwe ras de geoctrooieerde eigenschappen van het origineel bezit. Bij uitgebreide kwekersvrijstelling is de toestemming ook bij commerciële exploitatie van de nieuwe rassen niet nodig.
Jacobsen stelde dat kwekersvrijstelling noodzakelijk is voor open innovatie in de verdeling. Hij constateerde dat wereldwijd minder veldproeven worden gedaan. Dat is volgens hem in de hand gewerkt door vrees voor de beperkingen van octrooirecht. Ook milieuorganisatie Greenpeace vreest een gebrek aan ontwikkeling van voedselgewassen die resistent zijn tegen plagen en geschikt zijn om klimaatverandering aan te kunnen.
Jacobsen kreeg in zijn betoog voor opname van kwekersvrijstelling steun van onder meer directeur Ben Tax van veredelingsbedrijf Rijk Zwaan en directeur Arie Veldhuyzen van Santen van bloemenveredelaar Royal van Zanten. LTO Nederland, veredelaarsorganisatie Plantum en Bionext (organisatie voro biologische landbouw) hebben zich voor opname uitgesproken. Tax is op zich blij met beperkte kwekersvrijstelling. Hij stelt wel dat een veredelaar tijdens de tien jaar durende ontwikkeling van een nieuw ras in onzekerheid zit of hij een licentie krijgt en er iets aan kan verdienen.

rapport

Voormalig secretaris-generaal van de Europese Commissie Carlo Trojan heeft eerder dit jaar een rapport over kwekersrecht opgesteld om het Kabinet te adviseren. In dat rapport staat onder meer dat een uitgebreide veredelingsvrijstelling door een gebrek aan bescherming schade kan toebrengen aan innovatieve bedrijven en de ontwikkeling van een economie op basis van groene grondstoffen afremmen, zo stelt Trojan.
De Raad van State stelt dat uitgebreide vrijstelling in strijd is met internationale regels als de TRIPsovereenkomst en Biotechnologierichtlijn. Een juridisch specialist verklaarde tijdens de hoorzitting dat opname van beperkte kwekersvrijstelling in het octrooirecht wettelijk gezien mogelijk is, zonder internationale regels te overtreden.
Het vorige kabinet sprak zich op basis van het rapport van Trojan uit voor beperkte vrijstelling. LTO Nederland vindt dat een begin, maar kiest liever brede vrijstelling.
Staatssecretaris Co Verdaas van Economische Zaken heeft zich nog niet uitgelaten over de kwestie. Hij wil de komende weken de verschillende standpunten tot zich nemen voordat hij een wetsvoorstel naar de Tweede kamer stuurt.