Langzame temperatuurstijging nekt koolmees

Vogels leggen volgens Schaper onder invloed van de daglengte en vervolgens gebruiken ze temperatuur om hun legdatum bij te stellen. 'Uit waarnemingen in het wild konden we niet bepalen wat het nou precies was waardoor een vogel in een vroeg voorjaar vroeger begint met eieren leggen.'

Uit eerder onderzoek bij koolmezen was al bekend dat vogels niet reageren op de vroegere ontwikkeling van planten en insecten in zo'n warm voorjaar. Ze doen dat direct op de temperatuur.

Verschillende temperatuurregimes

Om te onderzoeken welk aspect van temperatuur de leg aanstuurt, hield Schaper over een periode van 3 jaar in totaal 108 koolmezenpaartjes onder verschillende temperatuurregimes in de gaten.

'In tegenstelling tot wat iedereen denkt, blijkt een stabiele hogere temperatuur geen effect te hebben op de legdatum. De vogels reageren wel op een snelle temperatuurstijging', ondervond Schaper.

Rupsen

En dit verschil tussen een stabiele hoge temperatuur en een snelle stijging in temperatuur, dat is waar het fout kan gaan. 'De rupsen en andere insecten waarmee koolmezen hun jongen voeren, reageren namelijk wel direct op een hoge temperatuur, of die nou stabiel is of niet.'

In een warm voorjaar met een geleidelijk stijgende temperatuur lopen koolmezen dus het risico dat de rupsenpiek voorbij is voordat hun kuikens uit zijn gevlogen.