Vlaanderen gaat alle ammoniakbronnen meten

Ammoniak kan in de lucht terechtkomen door verbranding of vervluchtiging. Het uitstootproces beïnvloedt de samenstelling ervan. Elk brontype heeft in principe een eigen 'vingerafdruk' voor stikstofisotopen. Daardoor is het mogelijk onderscheid te maken tussen ammoniak uit verbrandingsprocessen door bijvoorbeeld verkeer, industrie of huishoudens en ammoniak uit vervluchtiging door bijvoorbeeld veeteelt, mestverwerking of compostering van groenafval.

In 2026 bemonstert de VMM ammoniak op negentien plaatsen in Vlaanderen. Er wordt gemeten nabij snelwegen en in steden, natuurgebieden en landelijke regio's om zoveel mogelijk verschillende brontypes mee te nemen in het onderzoek. Ook wordt de ammoniakale stikstof in fijnstof en regen gemeten.

Bemonstering bij dertig bronnen

UGent doet de chemische analyse. De Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) bemonstert de ammoniakuitstoot uit dertig uiteenlopende bronnen – bijvoorbeeld uit stallen, mestaanwending, afvalwaterzuivering en petrochemische bedrijven – en verwerkt alle metingen. De resultaten worden verwacht in de zomer van 2027.

Ammoniak is een kleurloos gas dat bestaat uit stikstof en waterstof, met nadelige effecten op mens en natuur. Ammoniak draagt bij aan fijnstof in de lucht en aan stikstofdepositie. Voor gericht beleid is het belangrijk om te weten wat de bronnen zijn van ammoniak.

Europese richtlijnen

Momenteel schat de VMM de ammoniakuitstoot grotendeels in op basis van methodieken zoals beschreven in de Europese richtlijnen. Hierbij wordt gekeken naar activiteitsdata en rekenfactoren. Uit deze schattingen blijkt dat de landbouwsector verantwoordelijk is voor het grootste deel van de ammoniakuitstoot.

De bepaling van de ammoniakemissie volgens de Europese methode verschilt sterk met de bepaling van de bronnen op basis van isotopen. Met de studie die nu van start gaat, zou de VMM een betrouwbare onderbouwing krijgen van het stikstofbeleid.