Veeprikker per 1 januari 2026 definitief verboden

Gebruik van elektrische veedrijfmiddelen is volgens de Europese verordeningen toegestaan in slachthuizen en bij het vervoer van dieren, inclusief in- en uitladen. Omdat de middelen met regelmaat niet correct worden gebruikt, heeft demissionair landbouwminister Femke Wiersma het gebruik van de veeprikker nu definitief verboden met ingang van 1 januari.

Het gebruik is verboden als de veeprikkers worden ingezet om het dier voort te drijven. Voortdrijven moet hierbij ruim worden opgevat. Het betreft niet alleen het dier dat al in beweging is al dan niet sneller een kant op te doen bewegen, maar ook om dieren die in rust zijn tot beweging te dwingen.

Het verbod op deze middelen voor het voortdrijven van vee is ook van toepassing op verzamelcentra. Dat betekent dat bij vee dat deel uitmaakt van nationaal transport geen gebruik mag worden gemaakt van apparatuur die geschikt is om aan een dier stroomstoten af te geven.

Toepassingen met stroomprikkels om dieren binnen of buiten een bepaald gebied te houden, zoals bijvoorbeeld omheiningen doen, drijven dieren niet voort. Deze vallen dus niet onder het verbod.

Uitzonderingen

Op het verbod zijn een aantal uitzonderingen van toepassing. In slachthuizen mogen elektrische veedrijfmiddelen worden gebruikt, maar alleen als wordt voldaan aan de voorschriften van 'verordening (EG) nr. 1099/2009'. Volgens deze regels is het middel alleen toegestaan voor volwassen varkens en runderen die weigeren zich te verplaatsen en de ruimte hebben om zich voort het bewegen.

De schokken mogen niet langer duren dan 1 seconde en alleen op de spieren van de achterpoten worden toegepast. Daarnaast moet er voldoende tijd tussen schokken zitten. Reageren dieren niet, dan mogen de schokken niet herhaaldelijk worden toegediend.

In Nederland bestaan al initiatieven vanuit de slachthuissector zelf, waarbij het gebruik van elektrische veedrijfmiddelen succesvol is uitgefaseerd. Daarnaast hebben de 90 grootste en middelgrote slachthuizen, naast toezicht door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), ook vrijwillig cameratoezicht. Daardoor is de urgentie voor het verbod in slachthuizen minder groot, zo staat in de toelichting bij het besluit.

Bij het laden en lossen van internationaal transport mogen veeprikkers worden gebruikt, maar ook nu onder de eerdergenoemde voorwaarden. Omdat het gaat om een Europese verordening kan de nationale wetgever het gebruik niet verbieden.

Toegestaan voor dierenartsen

Dierenartsen mogen elektrische veedrijfmiddelen blijven gebruiken, mits ze noodzakelijk zijn voor diergeneeskundige handelingen. Alleen dierenartsen mogen de veeprikker gebruiken, dierenartsassistenten of dierverloskundigen mogen dat niet.

Bij een melkrobot en 'virtual herding' krijgen dieren een lichte stroomprikkel, die zeer voorspelbaar is voor het dier, om het voort te drijven. Het dier krijgt hierbij de kans om te leren deze prikkel te ontwijken. Dit onderscheid is relevant, aangezien dit geen negatieve impact heeft op het dierenwelzijn. Daarom is voor deze toepassingen een uitzondering gemaakt.

Bij een melkrobot krijgt de koe een lichte stroomprikkel na een vaste tijd, die wordt gegeven na een visueel signaal (open deur). Met gps-halsbanden om dieren binnen of buiten een virtueel bepaalde omheining te houden, worden ze niet voortgedreven.

Virtueel voortdrijven

De virtuele techniek met de gps-halsbanden kan ook worden gebruikt om dieren in een richting te drijven die virtueel is bepaald (virtual herding). Dan geven de halsbanden een signaal met positieve associaties als het dier de juiste kant oploopt, maar een geluidssignaal als het de verkeerde kant oploopt. Als het dier zijn richting niet aanpast na het horen van het geluid, zal het geluid intensiveren. En na bepaalde tijd geeft de halsband een lichte stroomstoot.

Als er in de toekomst toepassingen komen die op soortgelijke gronden stroomstootsignalen gebruiken op dieren in de veehouderij, kan worden bezien of daarvoor ook een uitzondering wenselijk is.