Agrarisch natuurbeheer groeit in jaar tijd met 5.000 hectare

Demissionair Staatssecretaris Jean Rummenie (LVVN) noemt in de begeleidende Kamerbrief het ANLb 'een belangrijk instrument voor het versterken van de relatie tussen landbouw, landschap en natuur'. In totaal valt 22.238 hectare landbouwgrond onder agrarisch natuurbeheer. Dit is 6,8 procent van het totale areaal landbouwgrond. In 2024 is 121,3 miljoen euro subsidie aan de agrarische collectieven verstrekt. Dit is ongeveer 4,5 miljoen euro meer dan in 2023.

Het kabinet heeft eerder al structureel 500 miljoen euro gereserveerd om het agrarisch natuurbeheer te laten groeien naar 280.000 hectare. Hiervan is al 200 miljoen euro vrijgegeven en daarmee kan het areaal groeien naar ongeveer 195.000 hectare in 2030.

Natuur op landbouwgrond

De provincies hebben in het Natuurpact afgesproken dat tussen 2011 en 2027 minimaal 80.000 hectare extra nieuwe natuur wordt ingericht in het Natuurnetwerk Nederland (NNN), ten opzichte van de uitgangssituatie op 1 januari 2011. Het NNN is het Nederlandse ecologische netwerk van bestaande en nieuw aan te leggen natuurgebieden. De uitbreiding vindt plaats door (landbouw)grond te verwerven en in te richten als natuur. En door gronden in te richten die in eigendom blijven van particuliere natuurbeheerders.

Per 1 januari 2025 hebben de provincies 49.679 hectare van de Natuurpact-ambitie van 80.030 hectare gerealiseerd. Dit betekent dat nog 30.351 hectare (ongeveer 38 procent) moet worden aangelegd. Rummenie verwacht dat er een restopgave blijft van 17.000 hectare. Deze hectares zullen dus na 2027 worden aangelegd.

In 2024 is 1.028 hectare verworven, voornamelijk door provincies, maar ook particuliere hectares met functieverandering vallen daaronder. Bij deze functieverandering gaat het om gronden (vaak landbouwgrond) die in particulier eigendom blijven, maar de bestemming natuurgrond krijgen. De afwaardering naar natuurgrond wordt financieel gecompenseerd.

Extra opgave na een fout

Aanvullend willen Noord-Brabant en Noord-Holland een eigen ambitie realiseren van gezamenlijk 6.125 hectare nieuw ingerichte natuur. De provincies hebben 3.338 hectare vanuit de aanvullende eigen ambitie gerealiseerd.

Daarnaast heeft Noord-Holland geconstateerd dat voor 2011 434 hectare van het NNN ten onrechte als 'gerealiseerd' is geadministreerd. In 2024 heeft de provincie de status van deze hectares teruggezet van 'gerealiseerd' naar 'nog te realiseren', ook wel terugzethectares genoemd. Hierdoor heeft Noord-Holland nog een extra opgave.

Vogel- en Habitatrichtlijn

Tegelijk met het Natuur in Nederland-rapport (hieronder te downloaden) is de zesjaarlijkse rapportage van de Vogel- en Habitatrichtlijn gepubliceerd. De resultaten schetsen een vergelijkbaar beeld als in 2019, schrijft Rummenie. 'Voor bepaalde vogels, Habitatrichtlijnsoorten en habitattypen zijn positieve ontwikkelingen zichtbaar, maar gemiddeld genomen gaat het niet goed met de onder de richtlijn beschermde natuur.'

Ten opzichte van de vorige Vogel- en Habitatrichtlijn-rapportages is het aantal vogelsoorten dat een positieve populatietrend laat zien gestegen. Tegelijkertijd zijn 88 procent van de habitattypen en 60 procent van de soorten van de Habitatrichtlijn nog in een ongunstige staat van instandhouding.