In de overgangsgebieden rond Natura 2000 speelt agrarisch natuurbeheer een sleutelrol

In juli werd er al een bouwsteenplan opgeleverd met LTO Nederland en het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK). Vorige maand leverden terreinbeheerders als LandschappenNL en Natuurmonumenten een eigen aanpak op. Het Interprovinciaal Overleg (IPO) werkte mee aan de drie bouwsteendocumenten, evenals de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Unie van Waterschappen. De drie bouwstenen dragen oplossingen aan voor de aanpak van het stikstofprobleem en het weer op gang brengen van de vergunningverlening.

In een donderdag gepresenteerde derde bouwsteen wordt agrarisch natuurbeheer de 'onmisbare schakel' genoemd tussen de twee eerdere voorstellen. 'We kiezen niet tussen natuur of economische ontwikkeling. We kiezen voor beide. Alleen met sterke natuur kunnen we bouwen aan een leefbaar en economisch krachtig Nederland. Daar hebben we de boeren hard bij nodig', zegt de Utrechtse gedeputeerde Mirjam Sterk namens het IPO.

Kern van het bouwsteen ANLB is een aanpak die herstel en versterking van biodiversiteit verbindt met duurzaam ondernemerschap in het landelijk gebied. Het borduurt voort op de plannen van het demissionaire kabinet om met een extra jaarlijkse impuls van 500 miljoen euro in 2030 195.000 hectare landbouwgrond extra onder agrarisch natuurbeheer te brengen.

Toekomstbestendige landbouw

'Agrarisch natuur- en landschapsbeheer is het cement tussen landbouw en natuur. Collectieven en boeren laten elke dag zien dat natuur en landbouw prima samen kunnen gaan. Deze bouwsteen bekrachtigt de structurele bijdrage van het ANLb aan een toekomstbestendige landbouw én natuur, vanuit vrijwilligheid, vakmanschap en ondernemerschap', zegt voorzitter Marije Klever van BoerenNatuur.

Klever legt uit waarom er voor het ANLb een aparte bouwsteen is opgesteld. 'De zoektocht naar oplossingen werkt in landelijk gebied anders dan in agrarisch gebied. Vrijwilligheid en langjarige zekerheid zijn belangrijk en zorgen dat je er als ondernemer naartoe kunt werken.'

In de derde bouwsteen zijn de voorwaarden vastgelegd waarmee het plan van aanpak moet slagen. Uitgangspunt is vrijwilligheid, borging en een adequate en langjarige vergoeding. 'En die vergoeding moet meer zijn dan een schadeloosstelling', vult Sterk aan.

Ook klimaat en water

Het ANLB gaat ook deel uitmaken van de gebiedsprocessen en natuurbeheerplannen waar provincies aan werken. Hierin worden ook opgaven voor klimaat en water meegenomen. Boeren in de overgangszones rond Natura 2000-gebieden moeten met deze aanpak perspectief krijgen op een meer diverse bedrijfsvoering die deels in het teken staat van natuurbeheer.

Voor de toekomstbestendigheid van die bedrijven, een voorwaarde in het bouwsteendocument, kijken de opstellers naar het demissionaire kabinet en de formerende partijen. 'Dit is een uitgestoken hand', zegt gedeputeerde en IPO-bestuurder Sterk. 'Deze versnelling is ontzettend hard nodig, hier wachten we als bestuurders op.'

De opstellers van de bouwsteen ANLB vragen aan het Rijk het pakket randvoorwaarden voor een robuust, effectief en schaalbaar stelsel voor het ANLb uiterlijk begin 2026 op te leveren.