Minister doet morele oproep: 'Doe geen zaken met Rusland'

Van Weel zei dit donderdagavond in de Tweede Kamer tijdens een debat over steun aan Oekraïne. Kamerlid Christine Teunissen van de Partij voor de Dieren stelde naar aanleiding van berichten in NRC vragen over Nederlandse zadenbedrijven, kassenbouwers en machineleveranciers die actief zijn op de Russische markt, Russische dochterondernemingen hebben en belasting afdragen aan de Russische staat.

'Terwijl Rusland Oekraïne verwoest, doen Nederlandse bedrijven uitstekende zaken. Het gaat formeel niet om gesanctioneerde producten, maar moreel is dit niet te verantwoorden', zegt Teunissen.

De minister erkent dat hij niet gelukkig is met de gang van zaken. Anderzijds kan hij niet veel beginnen tegen bedrijven die in Rusland opereren. Tegelijkertijd vindt Van Weel dat ondernemers zelf ook een afweging kunnen maken. Dat export van bepaalde goederen niet verboden is, betekent niet dat je het ook moet doen, vindt hij.

'Ik doe een morele oproep aan deze bedrijven: bedenk of dit is waar je aan wilt bijdragen', antwoordt de minister aan Teunissen. 'Als dat niet direct het bijdragen is aan de voedselproductie, het voorkomen van een hongersnood of anderszins en belust is op financiën of voordeel, zou mijn oproep zijn: doe dat niet, al is het niet verboden.'

Van Weel stelt dat de sanctielijst met enige regelmaat wordt aangescherpt. 'Het klopt dat een hoop voedselproducten nu niet op de sanctielijst staan. Het idee van sancties is ook niet dat je 100 procent alle handel met een land volledig dichtzet. Dat kan uiteindelijk de uitkomst zijn, maar dat is niet het startpunt.'

Volgens een resolutie van de Verenigde Naties mogen sancties geen nadelige humanitaire gevolgen hebben voor de burgerbevolking, bijvoorbeeld door de voedselproductie te beperken. Zaaigoed en pootgoed exporteren mag daarom nog steeds. Ook op het gebied van machines zijn sancties niet sluitend. Eenvoudige landbouwmachines als ploegen, eggen en zaaimachines mogen worden geëxporteerd, zolang ze geen geavanceerde technologie bevatten.