Voor het eerst westnijlvirus bij paard in Nederland

In verschillende omringende landen is het virus al eerder vastgesteld bij paarden. In Nederland werden in 2020 meerdere gevallen bij mensen, vogels en muggen gevonden, maar nog niet bij paarden. In de jaren erna werd het virus in Nederland niet meer vastgesteld. Een paar weken geleden werd het virus weer gevonden in muggen, op ongeveer 25 kilometer afstand van de locatie waar de ziekte bij het paard is vastgesteld.

Het paard waarbij de infectie met het westnijlvirus is aangetroffen, stond onder behandeling van een plaatselijke dierenartspraktijk, meldt Wageningen Bioveterinary Research. Vanwege neurologische symptomen als spiertrillingen, verminderd bewustzijn en door de benen zakken nam de dierenarts op 18 september bloed af om dit te laten onderzoeken door Royal GD. Bij dit onderzoek zijn antilichamen tegen het westnijlvirus aangetoond.

Bevestigd

Hetzelfde monster is voor bevestiging naar Wageningen Bioveterinary Research gestuurd. Hier werd het resultaat bevestigd en werden ook IgM-antilichamen aangetoond, wat een teken is voor een recent doorgemaakte infectie. Het Europese Referentielaboratorium voor het westnijlvirus bij paarden heeft de infectie inmiddels bevestigd met een virusneutralisatietest.

Het paard waarbij het virus is aangetroffen, werd in juni 2024 geïmporteerd uit Ierland en is niet gevaccineerd tegen het westnijlvirus. Sinds november 2024 verbleef het dier op de huidige locatie. Dat betekent dat het paard de infectie in Nederland heeft opgelopen.

Verder onderzoek

Inmiddels is uitgebreider onderzoek gestart naar zowel het paard als overige dieren op dezelfde locatie, in overleg met de eigenaar. Bij de andere onderzochte paarden is geen actief virus aangetoond. Wel zijn bij meerdere dieren op dezelfde locatie antistoffen tegen het westnijlvirus aangetoond. Dat wijst erop dat deze dieren ooit een infectie hebben doorgemaakt of zijn gevaccineerd.

Het westnijlvirus wordt verspreid door trekvogels, waarin het virus zich kan vermenigvuldigen. Via muggen wordt het virus overgedragen van vogels op paarden en mensen. Paarden en mensen zijn zogenoemde eindgastheren. Het virus kan zich niet verder verspreiden via paarden of mensen. Mensen en paarden kunnen elkaar dus niet besmetten met het westnijlvirus.

Symptomen

Bij paarden verloopt een infectie met het westnijlvirus meestal subklinisch, legt Wageningen Bioveterinary Research in een verklaring uit. Dat betekent dat er geen duidelijke symptomen van de ziekte waarneembaar zijn, terwijl het dier wel geïnfecteerd is. Als er wel symptomen optreden, betreft het vaak koorts, anorexie en sloomheid. In 10 procent van de gevallen treden neurologische symptomen op zoals ataxie, spiertrillingen aan het hoofd, schouders en flanken, en paralyse. Bij een deel van deze paarden zijn de verschijnselen zo ernstig dat ze geëuthanaseerd moeten worden. Paarden kunnen hiertegen worden beschermd door een jaarlijkse vaccinatie.

Het westnijlvirus is een meldingsplichtige zoönose, maar niet bestrijdingsplichtig. Vaccinatie is dus niet verplicht. De vaststelling van een besmetting bij een paard heeft geen (directe) gevolgen voor het paard of de locatie, maar dient volgens Wageningen Bioveterinary Research als waarschuwingssignaal richting de humane en veterinaire gezondheidszorg voor het voorkomen van besmettingen met het westnijlvirus in bepaalde regio's. De aanwezigheid van het virus kan wel zorgen voor aanvullende eisen voor de export naar andere landen.

Het westnijlvirus komt al langere tijd voor in het zuidoosten van Europa en in het Middellandse Zeegebied. De afgelopen jaren heeft het virus zich verspreid naar Centraal-Europa, waaronder Duitsland. Verdere verspreiding naar het noordwesten van Europa lag volgens Wageningen Bioveterinary Research al wel in de lijn der verwachting. In 2023 en 2024 zijn meerdere positieve gevallen bij paarden aan de grens met Nederland in Duitsland vastgesteld. Onlangs zijn in België voor het eerst vogels gevonden, waarbij het westnijlvirus werd aangetoond.