André Flach (SGP): 'PAS-melders mogen niet aan hun lot worden overgelaten'

Sinds zijn aantreden in 2023 heeft SGP-Kamerlid André Flach onder meer landbouw en natuur in zijn portefeuille. Hij scoort hoog op de lijstjes van meest ijverige Kamerleden. Hij constateert ook dat sommige dossiers nog steeds muurvast zitten. 'We moeten het beleid aanpassen, zodanig dat de boer weer gewoon de erkenning krijgt die hij verdient.'

Er is te lang in een sprookje geloofd van wat mooi dat de wolf in Nederland is

André Flach, Tweede Kamerlid voor SGP

Hoe kijkt u terug op het kabinet-Schoof I?

'Het was een stormachtige periode. We waren heel blij met het landbouwprogramma van dit kabinet. Er stonden veel zaken in die wij ook graag wilden: terug naar de logica van de boer, meer aansluiten bij de heersende praktijk, meer doelsturing, en het aanpakken van de PAS-problematiek.'

'Helaas heb ik in de praktijk te weinig van die goede intenties teruggezien. Hoewel de minister en staatssecretaris de goede kant op werken en wij hen steunen, is de coalitie die er was nooit echt een eenheid geweest. Er was te veel politieke weerstand, zelfs vanuit de coalitie, om de grote stappen te zetten.'

U bent verontwaardigd over een voorstel tot wetswijziging voor PAS-melders. Waarom?

'Wat de minister wil doen, is de verplichting tot legalisatie van de PAS-melders uit de wet halen. Die verplichting houdt in dat de staat gehouden was aan het komen tot een legale situatie voor deze groep. Dit woord werd vervangen door 'maatwerk'. Dit is meer een inspanningsverplichting en geen legalisatieverplichting. De SGP heeft een amendement ingediend om dat woord 'verplichting' gewoon terug te zetten.'

Waarom vindt u dat zo belangrijk?

'Als je het hebt over vertrouwen in de overheid, dan is dit de kern. PAS-melders zijn mensen die dachten dat ze zich aan alle regels hielden en die van de ene op de andere dag onwettig of illegaal zijn geworden. Door die verplichting tot legalisatie uit de wet te halen, laat de minister ze aan hun lot over. Als na dit kabinet een andere politieke wind waait, gaat het niet de goede kant op voor de PAS-melders. Ik wil dat die legalisatieverplichting in de wet vastgelegd blijft.'

Wat zou u verder graag geregeld zien?

'Derogatie. Er wordt gewerkt aan het achtste actieprogramma Nitraatrichtlijn op Europees niveau. Wij moeten als Nederland echt meer ruimte hebben. Wij hebben zo'n hoogwaardige veeteelt, met een relatief beperkte voetafdruk, dat je daar andere normen voor zou moeten mogen gebruiken vanuit Europa.'

'Het meest gekke vond ik altijd dat je een beperkte hoeveelheid stikstof uit dierlijke mest mocht gebruiken, maar je het daarna wel kon aanvullen met kunstmest. Dit terwijl het in veel gebieden veel beter is om juist meer dierlijke mest en minder kunstmest te gebruiken.'

'Mijn droom is dat we, voordat deze demissionaire minister vertrekt, weer enige vorm van derogatie hebben in Nederland. Dat vind ik zo logisch. Als je waterkwaliteit op één zet, dan moet je Nederland een derogatie geven. Want met al dat grasland is dat het meest logisch.'

Brussel vraagt een tegenprestatie.

'In de laatste vijftien jaar is inderdaad relatief weinig reductie behaald in de emissies. Die emissiereducties kunnen meer vanuit doelsturing worden aangestuurd, met belonen in plaats van straffen en met innovaties in plaats van het schrappen van vee of inkrimpen. Als je die kant op gaat en je presenteert een geloofwaardig plan, dan kun je tegen Europa zeggen dat we twee dingen willen regelen: een derogatie en een generaal pardon voor alle PAS-melders, interimmers en andere groepen.'

De SGP stelt een tweesporenbeleid voor doelsturing voor. Wat betekent dat?

'Dat betekent dat de ondernemer een keuze maakt. Wij denken dat dit het maatwerk is dat je boeren moet bieden. De boer kan met zijn adviseur bepalen of hij kiest voor doelsturing. Dan krijgt hij meer ruimte, maar moet hij aan doelen voldoen en daar wordt hij ook op afgerekend. De andere groep zegt: 'Geef mij maar gewoon een paar richtlijnen en minder ruimte, maar dan weet ik wel waar ik mee bezig ben.' Er bestaat niet één oplossing.'

Hoe past innovatie bij doelsturing?

'Op het moment dat je een boer verantwoordelijk maakt voor hoe hij zijn doelen haalt, krijgt de markt van innovatie kansen. Veel innovaties zijn nog niet juridisch geborgd. Een traject voor juridische validatie bij Wageningen University & Research duurt vijf jaar en kost veel geld, terwijl je nu al met sensoren en bedrijfsdata kunt vaststellen dat bepaalde innovaties bijvoorbeeld 50 procent ammoniakreductie geven. Dus: zet in op versnelde en versimpelde juridische procedures of validatie van die innovaties.'

Wat moeten we met de wolf in Nederland?

'De verwachting is dat er volgend jaar 25 roedels zijn. Wij denken dat dit te veel is voor Nederland. We moeten de populatie terugbrengen tot een omvang die past bij de dichtbevolktheid van ons land. Dat betekent dat je wolven zult moeten schieten, of op zijn minst verjagen, zodat ze schuw blijven. Persoonlijk vind ik dat de wolf niet past in Nederland. Honderd jaar geleden wel, nu niet meer.'

Is er te lang gewacht met ingrijpen?

'Absoluut. Er is te lang in een sprookje geloofd van 'wat mooi dat het beest er is'. Het is geen grote lieve hond, het is gewoon een gevaarlijk roofdier, in ieder geval voor dieren. In Nederland eet de wolf tot dertig keer meer landbouwhuisdieren dan bijvoorbeeld in Polen. Het is gewoon een snackbar voor de wolf.'