Vertrouwen in stikstofaanpak van Femke Wiersma is minimaal

Tijdens recente debatten besprak de Kamer de door Wiersma voorgestelde wetswijziging voor de maatwerkaanpak voor PAS-melders. Die wijziging draagt het rijk en de provincies op om binnen een verlengde termijn (tot 1 maart 2028) niet alleen te focussen op legalisatie van bestaande situaties, maar ook op een maatwerkaanpak voor PAS-melders.

Dat maatwerk moet boeren alternatieven bieden, zoals inzet op technische aanpassingen, innovatie, extensivering, omschakeling in bedrijfsvoering of verplaatsing van het bedrijf. Dit moet voorkomen dat ondernemingen die niet kunnen worden gelegaliseerd, gedwongen moeten stoppen of krimpen.

Ondanks dat alle partijen in de Tweede Kamer vinden dat PAS-melders de helpende hand moet worden geboden, is de minister nog lang niet zeker van voldoende steun voor dit wetsvoorstel. Dat komt omdat de oppositiepartijen – tegenwoordig bijna 80 procent van de Tweede Kamer – de maatwerkaanpak niet los zien van de totale stikstofaanpak van het kabinet.

Geborgde reductie

De partijen maken zich vooral zorgen over het ontbreken van een geborgde reductie van de stikstofuitstoot in de maatwerkaanpak. Nederland kan pas van het stikstofslot als onomstotelijk is vastgelegd dat er stikstofemissie is gereduceerd, vinden ze. Een meerderheid wil de maatwerkaanpak pas steunen als duidelijk is dat er een plan ligt voor geborgde emissiereductie.

Als die geborgde reductiemaatregelen niet worden genomen, vrezen partijen voor 'PAS-melders 2.0'. Daarmee verwijzen ze naar het Programma Aanpak Stikstof dat in 2019 door de rechter van tafel is geveegd. Die aanpak sneuvelde omdat het verlenen van vergunningen gebeurde op basis van de belofte dat de stikstofuitstoot omlaag wordt gebracht, zonder garantie dat dit zou gebeuren. De Kamer vreest dat de geschiedenis zich gaat herhalen.

Wiersma en demissionair minister-president Dick Schoof benadrukken dat juist keihard wordt gewerkt aan geborgde maatregelen voor stikstofreductie. De ministeriële commissie Economie en Natuurherstel komt voor Prinsjesdag nog met een pakket aan maatregelen dat hiervoor moet zorgen.

Twijfels over effectiviteit

Maar juist over de effectiviteit van die maatregelen bestaan twijfels. Een consortium van kennisinstellingen, waaronder het Planbureau voor de Leefomgeving en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, heeft de eerste versie van deze maatregelen beoordeeld en vindt deze niet concreet genoeg. Dat geeft de oppositie weinig vertrouwen. Voor een aantal Kamerleden is dit ook de reden om het vertrouwen in de minister op te zeggen.

De stemming over de maatwerkaanpak en de acht ingediende amendementen vindt plaats na de presentatie van het maatregelenpakket van de ministeriële commissie. Dat pakket is cruciaal voor het slagen van de stikstofaanpak van dit demissionaire kabinet. Want daarvan hangt ook de steun af voor komende stikstofgerelateerde wetsvoorstellen, zoals het verhogen van de rekenkundige ondergrens.