'Ik wil tijd overhouden om in de grond te kunnen wroeten'

Hier wordt gewerkt. Dat is de eerste indruk die ik krijg op het erf van deze grote bloemenkwekerij in het Noord-Hollandse Abbenes. Voor de schuur staat een vrachtwagen te laden in een dock, door de openstaande overheaddeur rijden heftrucks met kuubskratten de grote lichte schuur in naar de verwerking. De trekker met platte wagen staat even geparkeerd. Wat opvalt, iedereen werkt snel.

Aan de lijnen staan dames bloemen te sorteren. Ze worden doorlopend bevoorraad. Een andere medewerker rijdt de volle Deense karren naar de koelcellen. Boven de lijnen hangt een soort scorebord. 'Daarop kunnen wij aangeven wat we van de medewerkers verwachten en kunnen we in een oogopslag zien of het goed loopt. Is dat ergens niet het geval, dan kunnen we snel kijken wat er aan de hand is', legt eigenaar Timo Steenwijk uit.

Het bedrijf teelt in totaal op 70 hectare, van in afnemende grootte pioenrozen, Heliantus (zonnebloem), Callistephus (zomeraster), Carthamus (saffloer), Ilex, Alium (look), Buplureum (goudscherm), Saporonia (zeepkruid) en Nigella Sativa (zwarte komijn).

Steenwijk: 'Zoals je hebt kunnen zien, zitten wij in een akkerbouwgebied. Ik ben de vierde generatie op deze locatie, maar de eerste die een andere kant op is gegaan. Ik zocht een manier om meer rendement te maken op dezelfde locatie. Ik ben letterlijk begonnen met wat zaad en een gehuurd stukje land.'

Steeds belangrijker

Zijn collega Flip Huigsloot, die tijdens het interview met een vertegenwoordiger in gesprek is, is in het bedrijf gekomen na zijn opleiding aan de middelbare tuinbouwschool. Die opleiding heeft de jonge ondernemer vervolgens aangevuld met de hbo-opleiding Bedrijfskunde. Gaandeweg werd Huigsloot steeds belangrijker binnen het bedrijf.

Steenwijk realiseerde zich in die tijd dat hij graag verder zou willen met een tweede bedrijfshoofd. 'Flip heeft zich bewezen. We maken zelfstandig beslissingen waar mogelijk en belangrijk strategisch overleg voeren we samen. Sinds de komst van Flip in 2019 en zijn toetreding tot het bedrijf heb ik meer vrijheid. Zo kan ik nu in de zomermaanden op vakantie met mijn familie', vertelt de Noord-Hollandse tuinder.

Dat is nogal wat, want de zomerperiode is de drukste periode van het jaar voor Steenwijk Abbenes. Een periode waarin de pioenrozen verwerkt zijn, maar veel andere soorten juist bloeien. Steenwijk: 'Dit jaar hadden we een goede zomer wat betreft de kwaliteit. Maar als er regen voorspeld wordt, dan oogsten wij de dag daarvoor extra veel, zodat we vooruit kunnen in de schuur. Je kunt geen nat gewas oogsten en verwerken.'

Handmatig sorteren

De bloemen worden bijna allemaal handmatig gesorteerd en ingelegd op een band. Is arbeidsbesparing door automatisering een wens? 'Op termijn wel, al hebben we een paar jaar geleden een omgekeerde beweging gemaakt. Vanaf 2015 sorteerden wij onze bloemen met een Furora van Bercomex. Dat gaf problemen, omdat onze producten verschillend zijn en de beoogde arbeidsbesparing niet werd gehaald. De machine ging bepalen welke bloemen we konden telen, in plaats van de klant', licht Steenwijk toe.

Sinds 2020 werkt het bedrijf weer met zeven inlegbanden en binders, en de medewerkers zijn degene die de sortering doen. 'We kijken nu anders naar automatisering en robotisering. We gaan eerst op zoek naar het laaghangend fruit; waar kunnen we in het proces zelf besparen op arbeid?', legt de tuinder uit.

Bovendien speelt er nog wat anders. Met veel hightech apparatuur op je bedrijf moet je, zo benadrukt Steenwijk, ook de mensen hebben die dat kunnen bedienen, instellen en repareren. Die mensen zijn volgens de Noord-Hollander moeilijk te vinden. 'Ik zie dus wel degelijk mogelijkheden; zeker voor zo'n automatische onkruidwieder en in het opleiden van eigen mensen. Maar dat zijn voor mij nog plannen voor op latere termijn.'

Eenvoudig en storingsvrij

De mechanisatie op het bedrijf bestaat verder uit lichte trekkers voor schoffelen, zaaien en transport van de bloemen. Er is geen geld besteed aan overbodige luxe. Steenwijk: 'Alles moet gewoon functioneel zijn. Niet te duur, maar vooral eenvoudig in het gebruik en storingsvrij.'

Steenwijk is wat dat betreft een echte ondernemer, overal ziet hij kansen en mogelijkheden. Toch is de beperking in het middelenpakket ook voor dit bedrijf lastig. Steenwijk en Huigsloot proberen dat onder meer te ondervangen door te investeren in weerbare planten op een gezonde bodem.

'Mijn vader had nog een gemengd bedrijf waarbij hij de ruige mest gebruikte op het akkerbouwland', herinnert Steenwijk zich. 'Wij hergebruiken al ons plantenafval, daar wordt compost van gemaakt. Daarnaast proberen wij zoveel mogelijk ruige mest en compost uit te rijden. Onze volledige fosfaatbehoefte komt uit mest.'

Achterop het erf wacht de verklaring voor de bijzondere, beetje zoetige lucht die er hangt. De grote hoop met plantenafval is net omgezet en het deel dat broeit komt nu weer bovenop. Verder worden de bloementeelten afgewisseld en onderbroken met jaren van tarwe. Steenwijk: 'Ik wil niet de generatie zijn die de bodem leegvreet. Een gezonde vruchtwisseling draagt bij aan een goed gevoede, weerbare bodem.'

Directe verkoop

Een belangrijk deel van de strategie bij Steenwijk Abbenes is het rechtstreeks bedienen van de retail. Slechts 10 procent komt voor de klok. 'Sterker nog, wij zaaien pas wanneer we afzet hebben', vertelt de 52-jarige ondernemer. 'Bovendien hebben we met de grote inkopers overleg over nieuwigheden. Sinds 2017 is ons assortiment behoorlijk uit-gebreid. In onze kleine proeftuin doen we ervaring op met nieuwe teelten.'

Daarnaast kunnen kopers ingehoesde boeketten kopen, in dozen of op water. Alles al in eigen folie of op eigen fust. De diversiteit is groot. En op aanvraag maakt het Noord-Hollandse bedrijf ook mengboeketten. Steenwijk: 'Natuurlijk willen we daar zoveel mogelijk eigen producten in doen. Maar soms moet er nog een andere bloem of tak in.'

Met de uitbreiding in Polen en Portugal kan Steenwijk Abbenes een groter gebied en een langere periode bedienen. De samenwerkingen zijn op een natuurlijke manier ontstaan. 'De ondernemer in Polen was eerst een medewerker, die afkomstig is uit een akkerbouwfamilie. Nadat hij hier veel had geleerd, wilde hij in zijn thuisland een pioenentak opzetten. Wij hebben hem geholpen en hebben nu een goede samenwerking waarbij we samen wat verdienen', legt Steenwijk uit.

De ondernemer gelooft in dit soort samenwerkingen. En zeker wanneer die op afstand zijn, moet er volgens hem sprake zijn van een win-winsituatie. 'Dat is ook het geval met de kwekerij in Portugal', vertelt Steenwijk. 'Zij zorgen voor een goede aanvulling en seizoensverlenging. Zo levert deze samenwerking ons beiden veel op.'

'Behoefte aan vrijheid'

Inmiddels verbreedt Steenwijk zijn kader. 'Na jarenlang gebuffeld te hebben, kwam ik op een punt dat ik behoefte kreeg aan meer vrijheid. Die kans werd mij geboden door de komst van Flip, die graag in het bedrijf wilde groeien. Met hem kan ik de lasten verdelen. Hij komt met belangrijke nieuwe ideeën, waardoor we betere beslissingen nemen. Mijn kinderen zijn te jong om in het bedrijf te komen. Zij moeten nog naar school. En daarna wil ik dat ze iets doen waar ze blij van worden.'

'Ik word blij van ondernemen en van de bloementeelt. Ik wil mijn eigen tijd kunnen indelen en bijvoorbeeld wat tijd overhouden om af en toe met mijn handen in de grond te wroeten', vervolgt Steenwijk. 'Andere ondernemers zullen dat wel herkennen, hoe je eigenlijk altijd op of aan het werk bent. Met de gedeelde last is er meer tijd voor bezinning op de balans tussen werk en vrije tijd.'