Kalanchoë is Assepoester onder de planten

Wie zich verdiept in het kleine bloeiende plantje, valt van de ene verbazing in de andere. Het eerste opmerkelijke feitje is dat de kalanchoë de op een na grootste bloeiende plant ter wereld is. De grootste is de populaire phalaenopsis, ofwel orchidee. Niet toevallig is ook dit een makkelijke kamerplant waar kopers weken – zo niet maanden – plezier van hebben. Zonder problemen bloeit een kalanchoë zes tot acht weken.

Een ander feitje is dat veruit de grootste productie van de kalanchoë in Nederland plaatsvindt, met maar liefst 100 miljoen plantjes per jaar. Vanuit Nederland wordt vervolgens het grootste deel van Europa beleverd. De buitenlandse concurrentie, die er was in Denemarken, België en Duitsland, is grotendeels verdwenen. Wereldwijd worden er jaarlijks ongeveer 280 miljoen kalanchoëplantjes geproduceerd.

Vijf veredelaars en elf kwekers

Ook bijzonder is dat in Nederland vijf veredelaars en slechts elf kwekers van de kalanchoë bestaan. Deze merkwaardige verhouding is ontstaan toen de grootste kwekers hun eigen veredeling gingen doen. De grote bedrijven, zoals SlijkermanKalanchoë, KP Holland en Perfecta Breeding, zijn succesvolle veredelaars die naast hun eigen bedrijf wereldwijd stekjes leveren. Per plantje is één stekje nodig, dus die rekensom is eenvoudig.

Een van de redenen waarom het zo interessant is om te veredelen in Nederland, is volgens eigenaar Stefan Slijkerman van SlijkermanKalanchoë in het Noord-Hollandse Heerhugowaard de veredelingsvrijstelling die hier geldt. Daardoor kunnen veredelaars elkaars producten gebruiken om in te kruisen.

'Hierdoor tillen de Nederlandse veredelaars elkaar steeds naar een hoger niveau. Al hebben we wel allemaal een eigen visie. Toen ik in 2000 begon met veredelen, waren er maar twee partijen: Fides – dat nu Dümmen Orange is – en de Deense veredelaar Queen. Fides had een populaire gevuldbloemige variant: de calandiva-lijn. Maar het stek werd alleen beperkt uitgegeven aan eigen klanten. Dit was de reden waarom wij zelf zijn gaan veredelen. Dat gold destijds voor meer kwekers', licht Slijkerman toe.

De veredeling van het vetplantje, ook wel succulent, gebeurt via zaad. Het opkweken en selecteren van nieuwe soorten is een kostbare en tijdrovende klus. Het duurt minstens tien jaar voordat een beter, aanvullend ras klaar is voor de markt. Tegenwoordig kijken veredelaars ook naar ziekteresistentie. Hoewel er inmiddels meeldauwresistente rassen zijn, lukt het nog niet om insectenvraat aan te pakken via resistente rassen.

Geautomatiseerd

De teelt van kalanchoë in Nederland is grootschalig en vergaand geautomatiseerd. Door belichting en verwarming is sprake van een snelle teelt. Daardoor kunnen producenten de prijs laag houden voor consumenten. De prijs voor een pot van 10 centimeter ligt momenteel rond de 80 cent.

Maar als dit zo'n groot product is, hoe komt het dan dat geen consument ervan weet? Slijkerman: 'Ja, die naam is lastig, maar niet heel relevant. Door de sprekende kleuren verkoopt de plant zichzelf. De handel koopt ze ook graag in, want zij weten dat dit product een lage derving heeft door weinig uitval. Bovendien is de kalanchoë, ten opzichte van andere bloeiende planten, beter betaalbaar.'

Weinig verzorging

Slijkerman zegt dat klanten vaak lang plezier hebben van deze bloeiende plant, onder meer omdat de kalanchoë weinig verzorging vraagt. De plantensoort wordt zodoende ook veelvuldig gebruikt in arrangementen met andere soorten kalanchoë of met niet-bloeiende succulenten en planten. 'De toepassingen zijn divers', benadrukt de Noord-Hollandse kweker.

Een ander opvallend kenmerk van de kalanchoë is dat deze plant zich ook uitstekend leent voor gebruik op begraafplaatsen. Zoals eerder genoemd, vereist de plant geen verzorging. Maar wat de kalanchoë volgens Slijkerman echt bijzonder maakt, is dat deze – in tegenstelling tot veel andere planten – bestand is tegen vraat door konijnen.

Snijbloem

Toch kan het altijd beter en anders, erkent de kweker. Veredelaars zitten immers niet stil. De nieuwe toepassing, die inmiddels ruimschoots op de markt beschikbaar is, is de kalanchoë als snijbloem. Opvallend daarbij is dat het gebruik zich tot nu toe grotendeels beperkt tot bruidsboeketten. Slijkerman kan daarover meepraten. 'Op onze bruiloft wilde ik mijn bruid natuurlijk een boeket met kalanchoës geven.'

Twee dingen werden hem toen duidelijk: de bloem moest een langere steel hebben en er moest een variant in een pasteltint komen. 'Wij zijn niet de eerste partij die daarop veredelt. Queen uit Denemarken was daar ook al mee bezig. De snijbloem is, net zoals de plant, een zogeheten kortedagplant. Dit betekent dat de groei zestien weken duurt. Dat maakt de kalanchoë nu nog een dure snijbloem', legt Slijkerman uit.

Snellere rassen

Vandaar dat de snijbloem vaak nog exclusief toegepast wordt in bruidsboeketten. Veredelaars zoeken al wel naar snellere rassen die de kostprijs zullen verlagen en de markt kunnen vergroten.

En dan nog een laatste feitje; in het buitenland heeft de kalanchoë veel poëtischer namen. In Duitsland heet het Flämmende Kätchen (Vlammend Poesje), in de Verenigde Staten Burning Love (Brandende Liefde) en in Brazilië Crop du Fortuna (Oogst van Fortuin). Met zulke namen kan Assepoester haar schort afwerpen en naar het kasteel.