Varkenshouder met eerste mestrobot ter wereld heeft niets met mest

Als varkenshouder doet Wouters vooral waar hij goed in is en waar hij plezier uit haalt. Dat is een van de vier pijlers van zijn bedrijfsfilosofie. Aan mestverwerking heeft hij een hekel. 'Ik ga liever mijn varkens verzorgen dan dat ik met mest bezig ben. Ik heb daar niets mee, ik wil ervan af zijn. Het gaat naar de handelaar en dan is het betalen', vertelt hij hardop lachend: 'En veul!'

Maar nu is de Brabantse varkenshouder toch met mest bezig. Althans, met zijn mestrobot. Daarmee is hij de eerste in Nederland. En waarschijnlijk zelfs de eerste ter wereld. Wouters doet zijn verhaal vanaf de locatie in Luyksgestel. Hier liggen 5.200 vleesvarkens, waarvan 1.200 in deze stal uit 2022. Een grote ontvangstruimte boven de centrale gang biedt een riant zicht op de varkens die tarwestro krijgen aangeboden op een vloer die 85 procent dicht is.

Grootschaligheid

'Wat wil de maatschappij, wat wil de klant, wat wil het dier en wat wil ik zelf. In willekeurige volgorde. Soms weegt het een zwaarder dan het ander', somt Wouters de pijlers van zijn bedrijfsfilosofie op. Als voorbeeld noemt hij de maatschappij die het liefst een kleinschalige varkenshouderij ziet met de dieren buiten. Die wens delft het onderspit als het over de bedrijfsomvang gaat. Want grootschaligheid heeft volgens Wouters meer effect. 'Ik wil proberen iets goeds neer te zetten en dat dan groot aan te pakken.'

De maatschappij en de klant zijn twee heel verschillende zaken, meent de ondernemer. De maatschappij is de burger die een kleinschalige varkenshouders wil, de klant is de consument die moet betalen en toch geld overheeft voor een product met een ster van het Beter Leven-keurmerk. Die ster heeft Wouters dus ook. Maar hij heeft meer dan dat. Hij heeft een geheel eigen merk dat zelfs nog een paar stappen verder gaat.

Diva heet zijn vlees. Met dit merk kan de ondernemer het product beter in de markt zetten. Voor slacht en verwerking heeft hij sinds kort afspraken gemaakt met Van Loon Star Meat in Best. Bovenop de ster van het Beter Leven-keurmerk gaat Diva geheel op eigen wijze verder dan de eisen van de Dierenbescherming. En wel op drie punten: dierenwelzijn, duurzaamheid en uitstraling. 'Je kunt dit bedrijf komen bezichtigen, je kunt onze website bezoeken; we zijn open over waar ons vlees vandaan komt', stelt Wouters.

De duurzaamheid zit vooral op het vlak van energiebesparing. Het bedrijf is energieneutraal. Er wordt geen gas gebruikt. 'We halen de energie uit de stal', vertelt de varkenshouder. De dieren produceren constant warmte, die in de luchtwasser en via een platenwisselaar en warmtepomp wordt omgezet in warmte voor de vloerverwarming. Het is er volgens Wouters altijd boven de 25 graden Celsius. De elektriciteit komt van zonnepanelen en wordt opgeslagen in accu's. 'Niet dat ze nooit leeg raken, maar per saldo zijn we energieneutraal.'

Frisse lucht

Vooral op het punt van dierenwelzijn gaat Wouters verder met het merk Diva. Zo heeft hij al in 2012 zijn eigen vrijloopkraamhok ontwikkeld. Die heeft een beweegbare vloer, zodat de biggen minder kwetsbaar zijn, en ze kunnen vrij rondlopen. 'Het zijn ideale omstandigheden voor de biggen.'

De vleesvarkens krijgen per dier 1 vierkante meter, zoals het Beter Leven-keurmerk vereist. Wouters werkt met grotere groepen, zodat de varkens toch meer ruimte ervaren. 'Hier kunnen ze een sprintje trekken van 10 meter', wijst hij naar de dieren beneden. Net zoals de kraamstallen in Luyksgestel heeft Wouters deze vleesvarkensstal zelf ontworpen, met een 85 procent dichte vloer en strooisel. 'Een echte potstal wil ik niet. Dan blijf je nog ammoniak in de stal houden.'

De Brabander wil schone vloeren, strak gecoat. Dus de dieren krijgen slechts af en toe wat stro. Dat gebeurt volautomatisch, enkele keren per dag, tot maximaal acht keer bij de zwaarste varkens. Volgens berekeningen van Wageningen University & Research ligt de methaanproductie op Wouters' bedrijf 90 procent lager dan in een gemiddelde stal. Voor ammoniak geldt een percentage van 60 tot 80 procent. 'Frisse lucht is beter voor de dieren, voor de boer en voor het milieu', meent hij. 'En we hebben ook veel minder vliegen.'

Onder de roosters bevindt zich de plek waar 'the magic happens'. Daar rijden twee mest-robots op en neer; aan elke kant van de stal één. De TracVac-robot van het Franse bedrijf Cooperl zorgt voor frisse lucht in de stal, omdat het hulpmiddel de mest snel uit de put krijgt. 'We voegen strooisel toe, dus het is geen normale drijfmest. Je gooit niet zomaar een slang in de put om het eruit te pompen', heeft Wouters ondervonden. 'Je hebt dus een ander systeem nodig.'

Een mestschuif lijkt misschien een eenvoudigere oplossing, maar die vergt voor en achter de stal meer ruimte. 'Ik wilde zo weinig mogelijk verbouwen. Dat is ook erg lastig met vergunningen', licht de varkenshouder toe. Nu is alleen aan de achterkant van de stal op twee plekken de put uitgebreid met een bufferput van 2,2 meter diep. In die bufferput is ook ruimte voor het oplaadstation, de pompen en de motoren. Wat Wouters bespaart aan het verbouwen, is hij zeker kwijt aan de apparatuur. Elke robot van 40.000 tot 50.000 euro bedient zeshonderd varkens. 'Dus tel maar uit wat het per dier kost.'

Op eigen houtje

Het apparaat rijdt, net als een robotmaaier, geheel op eigen houtje onder de roosters heen en weer. In twaalf minuten tijd rijdt de robot 60 meter naar de andere kant, draait zich om en rijdt weer terug. De V-vormige schuif drijft de mest naar het opzuigpunt midden onder de robot in een tank van 100 liter. Aan het eind stort het apparaat alle mest in een verzamelput. Van daaruit wordt de mest naar de mestsilo gepompt.

Bij deze opvangput bevindt zich het oplaadstation. In tien minuten is de robot weer opgeladen, in die tijd spoelt het apparaat ook alle sensoren schoon. Op zijn telefoon bekijkt Wouters de beelden van de webcam. Daar kan hij zien hoe de robot naar het dok komt en weer wegrijdt. En hoelang het nog duurt. 'Nog zes minuten, dan is hij voor.'

De robot is ontwikkeld voor rundveebedrijven; bij de varkens had het systeem nogal wat aanloopproblemen. Het oplaadsysteem is meerdere keren aangepast, ook de afstellingen en het programma zijn verschillende keren gewijzigd.

Wifi-ontvangst

Groot probleem was volgens Wouters de wifi-ontvangst in de put, tussen de muren. 'De robot raakte de weg kwijt en bleef maar tegen de muur rijden, totdat de batterij leeg was', vertelt de ondernemer. De monteurs moesten vervolgens onder de roosters kruipen om de robot op te halen. 'Ik zei: waarom zorg je er niet voor dat de robot uitschakelt wanneer hij langer dan vijftien minuten wegblijft. Dan spaar je de batterij.'

Zo is het ook gebeurd, al is het wifisignaal inmiddels in orde. De TracVac loopt al een paar maanden storingsvrij. De programmering is vanuit Frankrijk aan te sturen. 'En gelukkig hoeft er geen Franse monteur meer te komen. Die komt nu van Vereijken. Dat is sinds een paar jaar onderdeel van Cooperl', vertelt de Brabantse ondernemer.

Wouters kijkt nog eens op zijn telefoon. 'De andere robot rijdt nu weg', laat hij zien. Maar in feite heeft de agrariër er geen omkijken naar. Periodiek moeten slijtende onderdelen, zoals de schuifstrippen, worden vervangen en wordt de accu gereinigd. Vanuit de bufferput wordt de mest automatisch naar de mestsilo gepompt. Dat is de volgende stap om door te ontwikkelen. 'Op een of andere manier wil ik de dagverse mest, met extra organische stof, dankzij het stro beter verwaarden.'

Dagverse mest levert meer energie. Er zijn geen coproducten nodig om de mest efficiënt te vergisten en er elektriciteit mee op te wekken. 'Misschien dat we ooit toch zelf een vergister bouwen. Alleen krijg ik het vergunningtechnisch niet rond om de mest van alle drie de bedrijven naar één locatie te halen', geeft Wouters aan. Mogelijk vindt de ondernemer een afnemer die de waarde van de mest inziet, maar voorlopig gaat die gewoon naar de handel: 'Voor veel geld.'