De luis in de pels van veevoerproducenten bestaat zeventig jaar

De krachtvoercommissie doet onderzoek in opdracht van de verenigingen voor Bedrijfsvoorlichting van Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. Het bestuur bestaat uit acht leden, die drie keer per jaar samenkomen om te vergaderen. De bedrijfsvoorlichtingsclubs maken de kennis beschikbaar voor de veehouders in de regio.

De verenigingen voor Bedrijfsvoorlichting van Alblasserwaard en Vijfheerenlanden doen echter meer dan alleen voer. Daarom is ruim zeventig jaar geleden de krachtvoercommissie in het leven geroepen. 'Vroeger kochten veehouders krachtvoer van kleine fabrieken in de regio. Bijna ieder dorp had een eigen voerfabriek, maar er was toentertijd geen enkele vorm van kwaliteitscontrole', vertelt penningmeester Gijsbert Kemp (53).

Volgens Kemp was het daarom logisch om een krachtvoercommissie op te richten. 'In het verleden bestonden bij wijze van spreken slechts twee soorten brok. Iedere fabriek verkocht hetzelfde, en de prijs kon alleen omlaag worden gebracht door iets te rommelen met de gehalten. Belangrijk om te realiseren is dat de prijs in die tijd voor boeren vaak bepalend was voor de keuze van de leverancier.'

Ewoud Hazejager (39) werkt als zelfstandig adviseur en vertelt dat er in het verleden werd gewerkt met een standaard voederwaarde. 'Iedereen moest voldoen aan dezelfde eisen, en daar vertrouwden veehouders op. Het was echter maar de vraag of fabrieken zich daadwerkelijk aan deze eisen hielden.'

Kemp vervolgt dat de commissie vroeger veel meer invloed had op de voerfabrieken. 'De fabrieken waren afhankelijk van veehouders uit de regio.' Hazejager vult die opmerking aan met de ervaring dat de vertegenwoordigers van de fabrieken indertijd vaak zenuwachtig waren voor de jaarvergadering en de presentatie van de cijfers.

Andere invloed

Tegenwoordig is de invloed van de krachtvoercommissie veranderd. Kemp: 'Het aantal voerfabrieken is gigantisch gedaald. We hebben nu vooral te maken met grote spelers die in het hele land leveren. Daarnaast werken de fabrieken nu met kwaliteitssystemen.'

Voorzitter Jan Stuij vertelt dat de voerfabrieken anno 2025 niet meer te vergelijken zijn met vroeger. 'Iedere fabriek heeft tientallen soorten voer, en dat assortiment wisselt ook nog eens per jaar. De vertegenwoordiger geeft de veehouder een bedrijfsspecifiek advies, en dat wordt meestal opgevolgd.'

Volgens Stuij is de relatie met de vertegenwoordiger voor veehouders tegenwoordig een stuk belangrijker dan enkele jaren geleden. 'Want zij helpen ondernemers bijvoorbeeld vaak ook met de mestboekhouding en de Gecombineerde opgave.'

Monsters nemen

Tijdens een vergadering wordt besloten welke fabrieken het komende jaar worden bemonsterd. Vervolgens wordt bekeken welke leverancier bij welke boer levert. 'Ieder jaar nemen we monsters van verschillende voerfabrieken en laten die onderzoeken. We proberen dit altijd bij een van de leden te doen, of bij een buurman', legt Stuij uit.

Als het zover is, wordt aan de chauffeur gevraagd of deze een emmer voer uit de bulkauto kan halen. Daar worden drie zakjes van gemaakt van minimaal 500 gram per monster. Een zakje gaat naar het laboratorium, een naar de fabrikant, en een zakje komt als reserve bij de commissie terecht.

De voerfabrikanten weten van tevoren niet dat ze gecontroleerd worden. Stuij: 'Zij worden na de monstername gebeld om de procentuele samenstelling van het voer op te vragen, zodat het laboratorium de voederwaarde exact kan bepalen.'

De voorzitter merkt de laatste jaren dat het soms moeilijk is om de procentuele samenstelling in handen te krijgen. 'Dit verschilt erg per fabriek. Sommige fabrieken geven zonder gedoe de procentuele samenstelling, en bij andere bedrijven kost dat heel veel moeite.'

Meestal in de winter

De monsters worden meestal in de wintermaanden genomen, weet secretaris Erwin Zaal (45). 'Ongeveer een maand nadat de monsters zijn genomen en opgestuurd naar het laboratorium, krijgen we de uitslag.'

Die uitslag wordt naast de opgegeven waarden van de fabrikant gezet. Kemp legt uit dat contact wordt opgenomen met voerfabrieken die te laag in waarden zitten. 'Ze zeggen dat ze transparant zijn en je vertrouwt erop dat de gegevens altijd kloppen. Maar als dat echt altijd het geval was, dan hadden wij als commissie al niet meer bestaan.'

Wanneer de laag scorende voerfabrieken de kans hebben gehad uitleg te geven, worden de resultaten gedeeld tijdens de jaarvergadering van de commissie. Hazejager vertelt dat bijna altijd wel een van de genomen monsters te laag scoort. 'We zien ieder jaar nog fabrikanten die veel te grote afwijkingen hebben.'

Daarom is het volgens de zelfstandig adviseur ook zo belangrijk om het krachtvoer te blijven controleren. 'Het voer dat door de fabriek wordt geleverd, wordt nagenoeg niet gecontroleerd', ziet hij. Stuij voegt toe dat vertegenwoordigers dit vaak wel terughoren, als ze weer bij de boeren aan tafel zitten.