Hogere kunstmestprijzen drukken koopkracht boeren

Door wereldwijde conflicten, exportbeperkingen en importheffingen heerst er onzekerheid op de verschillende markten, constateert Rabobank. Dat zorgt in de landbouw vooral voor oplopende prijzen voor productiemiddelen en dan met name bij meststoffen. Producentenprijzen van landbouwproducten stijgen onvoldoende mee om de toenemende kosten te compenseren.

De betaalbaarheidsindex van RaboResearch die aangeeft in hoeverre meststoffen betaalbaar zijn, zakt en is inmiddels negatief. Dit geeft aan dat meststoffen in deze situatie minder betaalbaar zijn. Vooralsnog is daarin geen verandering te bespeuren. 'Wij verwachten dat dit ongunstige scenario voor de kunstmestmarkt het hele jaar aanhoudt', stelt analist landbouwproductiemiddelen Bruno Fonseca van RaboResearch.

Analist landbouwproductiemiddelen en suiker Doriana Milenkova van Rabobank meldt dat Brussel serieuze plannen heeft om heffingen in te voeren op de import van kunstmest uit Rusland en Wit-Rusland. Tot nog toe bleef deze import buiten schot, maar de verwachting is dat de Europese Unie (EU) in mei toch het besluit gaat nemen om deze heffingen in te voeren. Dit om te voorkomen dat via deze route de Russische oorlogskas wordt gefinancierd.

Importheffing

De importheffing kan grote gevolgen hebben voor de kunstmestprijzen, concludeert Milenkova. 'Rusland was lange tijd een belangrijke leverancier van kunstmest in de EU. Aan de andere kant kunnen kunstmestproducenten in Noord-Afrika hiervan profiteren. Normaal ligt het prijsniveau in Egypte, Algerije en Marokko hoger dan in Rusland.'

Milenkova signaleert een positieve ontwikkeling voor de afzet van kunstmest uit Noord-Afrika. Als de aanvoer van kunstmest uit Rusland stagneert, kunnen Afrikaanse producenten een belangrijke leverancier worden van de EU, stelt zij. Bovendien verbetert ook de kunstmestmarkt in Afrika zelf. Dat geldt vooral voor West-Afrika. Hogere prijzen voor onder meer koffie en cacao hebben ertoe geleid dat kunstmest betaalbaar is geworden. Ook in Oost-Afrika verbeteren de omstandigheden hier en daar, zodat kunstmest kan worden aangekocht.

De vraag naar kunstmest is wereldwijd groot. Begin dit jaar zorgde dat voor significante prijsstijgingen voor ureum. Voor de rest van het jaar verwacht Rabobank geen verdere prijsverhogingen. Milenkova: 'In het algemeen zijn kunstmestprijzen hoger dan vorig jaar. Dat laat zien dat het aankoopmoment belangrijk is. Als je op tijd koopt, dan kan dat significante besparingen opleveren. Zoals bijvoorbeeld in november vorig jaar.'

Hogere meststoffenindex

De meststoffenindex van de Wereldbank is in het eerste kwartaal van dit jaar met meer dan 6 procent gestegen ten opzichte van eind 2024. Daarmee komt het prijsniveau dit jaar vooralsnog 11 procent hoger uit dan een jaar geleden. Over heel 2025 verwacht de Wereldbank een prijsverhoging van 7 procent ten opzichte van vorig jaar. In 2026 rekent het instituut dat is opgericht om armoede in de wereld te bestrijden vooralsnog op een stabilisering in de kunstmestprijzen.

De stikstofprijzen (ureum) zijn ten opzichte van eind vorig jaar met 12 procent gestegen. Daarmee zijn de prijzen voor dit product zo'n 20 procent boven het niveau van het eerste kwartaal 2024 gekomen. Er is begin dit jaar vooral meer vraag gekomen uit Brazilië en India. Aan de andere kant produceerde Egypte minder als gevolg van hogere gasprijzen. China besloot bovendien aanzienlijk minder te exporteren. Zodra China weer meer product op de wereldmarkt brengt, dan zal dat leiden tot lagere prijzen, stelt de Wereldbank.

Voorlopig mikt het instituut voor ureum op een prijsniveau voor heel 2025 dat 15 procent hoger uitvalt dan vorig jaar. In 2026 volgt volgens de huidige inschatting een prijsdaling van 4 procent. Daarbij wordt ervan uitgegaan dat de productie in Europa iets kan herstellen.