Limburgse boeren meten zelf nitraat in bodem

'Wij zijn ervan overtuigd dat met een doordacht bemestingsregime en een slim bouwplan het ook op zand en löss moet lukken om binnen de nitraatnormen te blijven', zegt Bert Merx. 'Dat kan bijvoorbeeld door ondiep wortelende gewassen af te wisselen met diepwortelende gewassen. Je maakt dan beter gebruik van de reststikstof in de bodem.'

Merx is akkerbouwer in het Zuid-Limburgse Bocholtz en als bestuurder betrokken bij het bodemteam dat afgelopen najaar het project 'De bodem plantgericht voeden' heeft opgestart. In eerste instantie bestaan de activiteiten uit bemonsteren en analyseren van de nitraatuitspoeling op vijfhonderd praktijkpercelen op zowel zand als löss.

Vraagtekens bij huidige berekening

Over de aanleiding voor het meetnetwerk zegt projectleider Guido Schriever van agrarisch adviesbedrijf Arvalis dat het bodemteam vooral vraagtekens plaatst bij de huidige berekeningsmethode voor het stikstofoverschot in de bodem en de daarbij behorende uitspoelingscoëfficiënt. Op löss wordt nu het hangwater in een bodemprofiel opgevangen omdat het grondwater vaak te diep zit, zegt Schriever.

'Via een rekenmethode is vervolgens de uitspoelingscoëfficiënt voor nitraat op löss vastgesteld op een factor 0,83. Daarom zijn de aanvoernormen naar verhouding laag, zeker in vergelijking met kleigronden. Maar wij denken dat door vaker nitraatgehaltes in de bodem te meten, telers hun bemesting eerder aanpassen en al in het teeltseizoen kunnen werken aan een lager stikstofoverschot.'

Ruimte voor verbetering

De eerste resultaten van de nitraatbemonstering zijn bekend. De resultaten variëren van zeer laag, wat neerkomt op nauwelijks te bepalen waarden, tot extreem hoog. 'Er is gelukkig ruimte voor verbetering', constateert Schriever. 'We gaan nu de resultaten verder analyseren en gebruiken die om te bepalen hoe de situatie in onze regio daadwerkelijk is op zand en löss. Komend jaar willen we het project een vervolg geven voor meer verdieping.'

Een van de doelen van de metingen is volgens Merx aantonen dat de uitspoelingscoëfficiënt voor nitraat op löss veel te hoog is. 'Voor zand is dat bepaald op een factor 0,47 en voor klei op 0,33. Het is realistisch dat löss daar ergens tussenin ligt.'

Verder wil het bodemteam met de analyses meer inzicht krijgen in hoe het bodemoverschot aan stikstof beter in de hand is te houden. Daarvoor is meer praktijkkennis nodig over mineralisatie en wat de gewassen doen met bodemvoorraden, stelt Merx. 'Uiteindelijk streven we naar meer maatwerk om te komen tot een perceelsgerichte precisiebemesting.'