Bouwend Nederland: 'Landbouw groot deel oplossing stikstofcrisis'

Bouwen, bouwen en nog eens bouwen. Dat is wat Nederland volgens veel mensen de komende jaren te doen staat. En daar is vaak boerengrond voor nodig. Er is een tekort aan woningen, de huizenprijzen schieten omhoog. Maar vergunningverlening is een moeizaam iets geworden sinds de Raad van State ruim twee jaar geleden een streep haalde door de PAS-wetgeving.

Ik ga ervan uit dat de kinderen van de leden van FDF ook een huis willen

Maxime Verhagen, voorzitter Bouwend Nederland

Op initiatief van Koninklijke Bouwend Nederland presenteerde deze organisatie vorige week met LTO Nederland, VNO-NCW, MKB-Nederland, stichting Natuur & Milieu en Natuurmonumenten een stikstofvoorstel. Dit aanbod aan de politiek kan rekenen op veel waardering, maar er is ook kritiek. 'Is 40 procent stikstofreductie tot 2030 wel haalbaar? En wat hebben boeren eraan?'

Volgens voorzitter Maxime Verhagen van Bouwend Nederland is niets doen geen optie. 'Nederland gaat het met de huidige stikstofwetgeving niet redden. Daardoor blijft Nederland in de stikstofimpasse zitten. De huidige stikstofwet geeft onvoldoende ruimte voor natuur en economie.'

Waarom heeft u de samenwerking met landbouw- en natuurorganisaties opgezocht?

'De stikstofcrisis zit de bouw erg in de weg. Maar wij zijn niet de enigen. We hebben gezocht naar een aanpak die onze gezamenlijke belangen dient én perspectief biedt voor de samenleving als geheel. Dit voorstel zorgt ervoor dat we de stikstofuitstoot versneld verminderen, de natuur versterken en boeren toekomst bieden. En dat er ruimte komt voor nieuwe economische ontwikkelingen.'

Maar boeren moeten toch veruit het meeste doen?

'De landbouw is een grote uitstoter, maar ook een groot deel van de oplossing. Dat kunnen boeren niet alleen. Daarom is deze gezamenlijke aanpak zo belangrijk. En met dit plan komt er meer zekerheid voor duizenden boeren die door het wegvallen van het Programma Aanpak Stikstof (PAS) geen passende vergunning hebben, terwijl zij altijd te goeder trouw en volgens de regels hebben gehandeld.'

Boeren hebben juist al ontzettend veel stikstof gereduceerd.

'Dat is zeker waar. De landbouw heeft sinds de jaren negentig al twee derde van de stikstofuitstoot gereduceerd. Daarvoor verdienen zij waardering. Alle sectoren samen zullen in het voorstel een reductie van 40 procent leveren. Dat geldt ook voor de bouwsector.

'In de stikstofwet staat al dat onze sector zich inzet op versnelling van de stikstofreductie. Deze versnelling moet in 2030 leiden tot tenminste 60 procent reductie door onder andere in te zetten op het vergroenen van bouwmaterieel en slimmere bouwlogistiek.'

Waarom heeft de landbouw wat aan dit plan?

'Dit voorstel ondersteunt boeren financieel, voor innovatie en voor het vrijwillig stoppen of verplaatsen. Daar wordt 14 miljard euro voor uitgetrokken. De blijvers krijgen ruimte voor een gezond verdienvermogen. We willen dat boeren ook in de toekomst hun brood kunnen verdienen.'

Onder meer Farmers Defence Force (FDF) en BoerBurgerBeweging zijn heel kritisch.

'Ik ga ervan uit dat de kinderen van Caroline van der Plas en van de leden van FDF ook een huis willen en niet onder de brug willen slapen. Of ten eeuwigen dage bij hun ouders willen blijven wonen.

'Tegen Van der Plas zeg ik dat er de komende tien jaar 100.000 woningen per jaar moeten komen. AB Research berekent periodiek het woningtekort. Volgens de recentste cijfers van dit onderzoeksbureau is er nu al een tekort van 331.000 huizen. Daarnaast laat de bevolkingsprognose van het Centraal Bureau voor de Statistiek zien dat tot 2035 het aantal inwoners in Nederland met 1,4 miljoen groeit en het aantal huishoudens met 1 miljoen. Dit zijn de feiten en die kun je niet ontkennen.'

Tekst gaat verder onder video.

Daarvoor is vast veel boerengrond nodig.

'Grond is niet het grootste obstakel. Het doel is om gezamenlijk de stikstofuitstoot versneld te verminderen. Het gebrek aan stikstofruimte is namelijk de grootste bottleneck waardoor veel geplande nieuwbouw- en infraprojecten niet kunnen worden vergund.'

Greenpeace en Mobilisation for the Environment vinden 40 procent reductie veel te weinig en verwachten nieuwe rechtszaken.

'In plaats van het voorstel direct af te wijzen, zouden ze deze stap in ieder geval moeten omarmen. Het versnellingsvoorstel realiseert in 2030 namelijk een significant hogere stikstofreductie (40 procent) dan in de recente stikstofwet (26 procent) is voorzien. En met een extra versnelling in de eerste jaren. We hebben vertrouwen in het voorstel omdat er, in tegenstelling tot het PAS, op gebiedsniveau echte plannen zijn en maatregelen worden uitgevoerd.'

Dus dit gaat bij de rechter wel stand houden?

'We hebben de regering geadviseerd zo snel mogelijk voorlichting te vragen aan de Raad van State over de juridische houdbaarheid van het pakket dat wij voorstellen. Mocht dan blijken dat het plan niet aan alle juridische eisen voldoet, staan we open voor bijstelling. In een eerste reflectie is het Planbureau voor de Leefomgeving positief over de voorstellen.'

Kunnen boeren hier eindelijk mee vooruit?

'Dat is een belangrijk doel van het plan. Als blijvers een goed verdienvermogen hebben, heeft daar niet alleen de primaire productie baat bij, maar de hele agroketen. Daarmee stimuleert het de sociaaleconomische voorspoed van het platteland. Zo kan de agrosector zijn bijdrage aan Nederland blijven leveren.'