Adviseur Den Herder: 'Groenbemester is nuttige bodemparaplu'

Bij groenbemesters gaat het niet alleen om organische stof, maar ook om bedekking en beschutting van de bodem. 'Het is een paraplu boven de grond', zegt onafhankelijk adviseur Christoffel den Herder. Akkerbouwer Wim Stegeman uit Lelystad benut groenbemesters om de biodiversiteit te verbeteren.

Adviseur+Den+Herder%3A+%27Groenbemester+is+nuttige+bodemparaplu%27
© Han Reindsen

Meer biodiversiteit, nieuwe bodembewerkingstechnieken, de inzet van groenbemesters en natuurinclusieve landbouw kregen vorige week veel aandacht op de achtste online Akkerbouwdag. Deze werd georganiseerd door Praktijkcluster Agro van CIV Groen. Onder andere LTO Akkerbouw en BO Akkerbouw ondersteunen dit initiatief.

Christoffel den Herder van Ceres Horti Advice is zelfstandig adviseur en begeleidt akkerbouwers bij aangepaste vormen van bodembewerking. Steeds meer telers zoeken alternatieven voor herfstploegen als hoofdgrondbewerking. Het kan gaan om niet-kerende grondbewerking (NKG) of (eco)ploegen in het voorjaar. De aandacht is daarbij vaak gericht op het langer bedekt houden van de grond met groenbemesters en het verzorgen van het bodemleven.



'De teelt van groenbemesters is cruciaal, want de bodem kaal houden is niet natuurlijk. Ik praat daarom liever over een bodembedekker of een tussengewas', zegt Den Herder. 'Zo'n tussengewas zorgt in de winter voor een stabielere grond en minder beschadiging bij natte weersomstandigheden. De betere afvoer van water door de aanwezigheid van wormen en plantenwortels is waardevol.'


Vier maanden op het land

De adviseur wijst erop dat groenbemesters zo'n vier maanden op het land kunnen staan en zorgen voor een bouwplanverruiming, waardoor ze waardevol zijn voor de bodem. 'De teelt van groenbemesters moet wel tot waarde kunnen komen. Je moet daarom kritisch kijken naar de diversiteit en de invloed op aaltjes. Ik heb geen specifieke voorkeur voor een bepaald mengsel. Kijk vooral naar de mogelijke effecten.'

De teelt van groenbemesters is belangrijk voor het stimuleren van het bodemleven. Daarnaast is het van belang dat telers de leefomgeving zo min mogelijk verstoren. 'De bodem is een soort flatgebouw. Iedereen heeft zijn eigen plek. Als je ploegt, komt het flatgebouw op zijn kop te staan. Hoe vaker je ploegt, hoe slechter het is voor het bodemleven. Het is beter om de bodem met NKG of ondiep werken met een ecoploeg op zijn plek te houden', zegt Den Herder.


Aan de teeltaspecten die Den Herder belangrijk vindt, schenkt Wim Stegeman uit Flevoland al jaren aandacht. Stegeman is akkerbouwer op een 60 hectare groot bedrijf met zware kleigrond (52 procent afslibbaar). Daarnaast werkt hij bij het Flevolands Agrarisch Collectief, een boerencoöperatie die duurzaamheid concreet vorm wil geven.


Biodiversiteit en duurzame productie

Biodiversiteit en een duurzame productiewijze vindt Stegeman belangrijk. De inzet van groenbemesters is daarbij een belangrijk onderdeel. 'Biodiversiteit begint bij het bodemleven en de relatie tussen soorten. De plantenwortels zijn van belang voor schimmels, bacteriën en aaltjes. Een goede balans in de bodem is belangrijk voor minder schadelijke aaltjes.'

Biodiversiteit begint bij het verbeteren van de bodem en deze in balans brengen. Belangrijk daarbij is de watertoestand op orde brengen, een goede balans qua mineralen realiseren, zorgen voor voldoende organische stof en bodemverdichting voorkomen. 'Als er geen zuurstof in de bodem zit, krijgt het bodemleven geen kans', geeft Stegeman aan.

De akkerbouwer vindt het belangrijk om regelmatig profielkuilen te graven. 'Bodemleven moet je zien en waarderen. Er zijn in Nederland zo'n 25 verschillende soorten regenwormen. Het zijn werknemers die de grond bewerken. Pendelaars gaan wel tot 1 meter diep.'


Paardenbloem

Groenbemesters en wilde planten zijn ook van belang voor de biodiversiteit boven de grond. Stegeman: 'De paardenbloem is het waardevolst voor de 360 bijensoorten in Nederland. Deze bloeit vroeg in het jaar en dat is belangrijk voor bijen. Ook phacelia en klaproos zijn van belang voor bijen.'


Grip op je bedrijf

Ben je bezig met het bedrijf pasklaar te maken voor de toekomst? Grip op je bedrijf is een opleidingsprogramma voor boeren en tuinders, op HBO+ niveau, die hun bedrijf klaar willen maken voor de toekomst. Het programma is gericht op agrarisch ondernemers die nadenken over de toekomst van het bedrijf en wil deze ondernemers daarbij ondersteunen. Meer informatie en aanmelden kan bij de LTO Academie.

Groenbemesters spelen een grote rol bij het voeden van het bodemleven en de insecten. Door de grondbewerkingen te beperken, krijgen onder andere regenwormen meer kans om te blijven leven. Het gebruik van insecticiden probeert Stegeman te beperken en met agrarisch natuurbeheer kijkt hij ook om naar de insecten.


Geen luizen

Stegeman profiteert daarvan. Hij heeft bij de teelt geen last van luizen, regenwormen zorgen voor meer natuurlijke infiltratie van water en verschillende soorten aaltjes in de bodem kunnen de schadelijkheid onderdrukken. 'Het is nog niet duidelijk wat de schimmels in de bodem opleveren.'

De akkerbouwer heeft nachtvlinders geteld als indicator voor de biodiversiteit. Het grote aantal in de akkerranden was een goed teken. 'Uit biodiversiteit kun je plezier halen, het kan financieel wat opleveren en het maakt het bedrijf toekomstbestendiger. De aanwezigheid van de grauwe kiekendief op het bedrijf is een geluksmoment.'


Voorjaarsploegen als tussenweg NKG en najaarsploegen

Met voorjaarsploegen kunnen telers op zware grond meer profijt hebben van groenbemesters, vindt onafhankelijk adviseur Christoffel den Herder. Hij ziet het als een tussenoplossing bij niet-kerende grondbewerking (NKG) en najaarsploegen. 'Voorjaarsploegen met een ecoploeg geeft een kerende werking, maar de impact is minder groot. De goede grond blijft bovenin.' Uit ervaringen weet Den Herder dat de ene ecoploeg anders werkt dan de andere. 'Een ploegdiepte van 15 tot 17 centimeter is vaak een kunst. In de praktijk zie je ook wel 20 centimeter. Voor de bodembiologie is 15 centimeter beter dan 17 centimeter.' Bij voorjaarsploegen krijgen telers te maken met uitdagingen. Den Herder: 'Kies voor het beste ploegmoment. Je moet wachten tot de grond voldoende droog is. Bij vroege zaaigewassen krijg je daardoor te maken met de grootste uitdagingen.'

Bekijk meer over:

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Vrijdag
    14° / 7°
    70 %
  • Zaterdag
    15° / 7°
    70 %
  • Zondag
    15° / 5°
    20 %
Meer weer