Mechanische koeling voor tiptop-kwaliteit aardappelen

Maatschap Jansen, één van de twee voorgangers van Hinkel Agro, bouwde in 2018 een dubbele loods met een omvang van twee keer 27 bij 36 meter. In de ene helft zitten twee bewaarcellen van elk 1.400 ton. Samen met een kleinere cel in een oudere loods is dat genoeg om de hele oogst op te slaan van de 60 hectare fritesaardappelen die de vennootschap teelt.

Een oudere loods is ook voor de bewaring van de uien. In totaal omvat het bouwplan van Hinkel Agro zo'n 200 hectare. De andere helft van de nieuwe loods is voor werktuigenberging. Die grote ruimte is bovendien om binnen te kunnen in- en uitschuren. De ingang bestaat uit twee roldeuren naast elkaar met een wegschuifbare stijl ertussen. Als die is weggeschoven, ontstaat een in-en uitgang van niet minder dan 15 meter breed.

In de cellen zit mechanische koeling. Tot de bouw van de nieuwe loods bewaarde Jansen de aardappelen in bewaarcellen in een oudere loods en bij een collega. Bovendien teelde de maatschap daarvoor minder aardappelen. In die oudere loods zitten drie cellen van elk 600 ton, met bovengrondse luchtkanalen. Tot vorig bewaarseizoen is daar gegast met chloorprofam. Nu gebruikt Hinkel Agro 1,4Sight. De aardappelen zitten er nog tot begin mei.

Extra toeslag

Met de twee nieuwe bewaarcellen zet de vof vol in op lang bewaren. Afnemer Lamb Weston Meijer stimuleert telers om lang te bewaren, onder andere met een extra toeslag voor mechanische koeling vanaf 30 april. Maar ook met een studieclub waarin de langbewaarders elkaar scherp houden.

Alle leden van die studieclub hebben een YOU van Tolsma-Gresnich. Dit apparaat maakt tijdens het bewaarseizoen de indroging inzichtelijk. Het zit in een soort kooi in de partij, ongeveer een meter onder de oppervlakte. In die kooi hangt een zak aardappelen die bij het inschuren 50 kilo weegt. 'De zak zit nu op 49 kilo', vertelt Leo Louws. Dat betekent een gewichtsverlies van 2 procent.

Gewichtsverlies meten

Regelmatig vergelijken de studieclubleden onderling het gewichtsverlies in hun partijen. Meestal is er vrij weinig verschil. 'We hebben allemaal dezelfde bewaarstrategie', zegt Leon Jansen. Daarin staat één ding bovenaan: zo min mogelijk met buitenlucht draaien, want dat geeft gewichtsverlies. Daarom droogt hij de partijen na inschuren zo snel mogelijk.

Zo nodig verwarmt hij de drooglucht. Want hoe eerder een partij droog is, hoe eerder hij kan stoppen met extern draaien. Dat voorkomt gewichtsverlies en je hoeft dan na gassen met 1,4Sight niet meer met buitenlucht te drogen, legt hij uit. Vorige herfst is dat goed gelukt. In de nieuwe cellen wordt de temperatuur laag gehouden met mechanische koeling. De temperatuur in beide partijen is nu 6 graden.

In de ene cel zit Markies, in de andere Fontane. Een groot deel van deze zachte winter gaat het koelen gewoon door. De ondernemers zien twee grote voordelen van mechanische koeling. Ten eerste minder indroging, omdat minder buitenlucht nodig is. Ten tweede is mechanische koeling bijna onmisbaar bij bewaren tot juli of zelfs augustus. Lang bewaren draagt bij aan het rendement en wordt normaal gesproken beloond mits het product goed blijft, stelt Jansen. 'In de nieuwe cellen kunnen we de aardappelen tiptop bewaren.'

Goede kiemrust

Een voorwaarde voor lang bewaren is een goede kiemrust. De vennoten hebben op het aardappelveld altijd al wel MH toegepast. In de nieuwe bewaring hebben ze bewust geen chloorprofam meer toegepast, maar vanaf het begin 1,4Sight gebruikt als kiemremmer. Ze doen bovendien een proef met Argos, een nieuwe kiemremmer op basis van sinaasappelolie. In de cel met Markies worden de kiemen met dit middel in rust gehouden.

In die partij zit ook hier en daar een zakje Fontane, zodat ook het effect op dat ras gevolgd kan worden. Die combinatie van MH, 1,4Sight en mechanische koeling werkt goed, is de ervaring van de vennoten. 'Met mechanische koeling kun je ook terug in dosering 1,4Sight', vertelt Jansen. Maar er zijn wel aandachtspunten. Allereerst is gassen met 1,4 Sight een stuk duurder dan met chloorprofam. Dat laatste middel werkt ook makkelijker, legt hij uit.

Met chloorprofam moest de schuur 24 uur dicht blijven, maar daarna kon alles weer gewoon in de schuur gebeuren. 'Met 1,4Sight moet je alerter zijn', zegt Jansen. 'Want met deze kiemremmer moet je niet te veel met buitenlucht draaien. Als je dat doet, verdwijnt het middel. Bovendien moet je op tijd beginnen. Met chloor kun je meer corrigeren, maar dat mag nu niet meer'