Schapenhouders Texel in spagaat door weideverbod
De Waddenzeedijk op Texel wordt versterkt. Als gevolg daarvan mogen er drie tot vier jaar geen schapen op de dijk grazen.
Er klinkt een flink kabaal op de kale Waddenzeedijk aan de oostkant van Texel. Grote wagens rijden af en aan met zand. Kraanmachines draaien op volle toeren. Hier wordt met man en macht gewerkt aan het versterken van de Waddenzeedijk. In totaal gaat het om 17 kilometer. De versterking is nodig om de 14.000 eilandbewoners te beschermen tegen overstromingen.
Een paar kilometer verderop in De Cocksdorp zit de dijkversterking er bijna op. Op sommige stukken dijk wappert alweer een dik pak gras. Doorgaans grazen hier de schapen van Henk van der Star. Maar nu niet. Na de dijkversterking mag hij er drie tot vier jaar geen schapen op jagen.
Ruimen
'Ik snap het niet', zegt de schapenhouder, terwijl hij onder aan de dijk staat en naar het sappige gras kijkt. 'Al meer dan honderd jaar lopen hier schapen. Als ik deze 15 hectare niet meer kan gebruiken, moet ik dieren ruimen.'
Tijdelijk geen schapen op de dijk is een beslissing van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK). Dat wil de nieuwe zeewering tijdelijk zelf beheren. Daarom trok het waterschap de pachtcontracten van acht schapenhouders in. 'De bekleding van de dijk heeft tijd nodig om groeien', zegt Joël Verstoep, omgevingsmanager bij HHNK.
Kale plekken
'De grasmat is na drie tot vier jaar voldoende ontwikkeld. Bij eerder beweiden kunnen schapen het jonge gras er met wortel en al uit trekken. Ook maken ze schapenpaadjes. Dat is ongewenst. Die kale plekken maken de dijk kwetsbaar. Daarom leggen we ook geen drinkwaterplaatsen aan, anders wordt het daar ook kaal.'
Mocht het zeewater over de dijk komen, dan ontstaat daar volgens Verstoep erosie. De graszode is als het ware een dikke deken die de dijk bij elkaar houdt. Die groene deken moet erosiebestendig, goed doorworteld en mooi gesloten zijn. Ook moet die vrij zijn van ruige begroeiing zoals distels en mos.
Onkruid beheren
Zodra de pachters weer mogen weiden, verlangt het waterschap dat ze de schapen snel omweiden en geen intensieve beweiding toepassen. De schapenhouders dienen verder het onkruid zelf te beheren, zonder gebruik van bestrijdingsmiddelen. Ook kunstmest is niet toegestaan. Verstoep: 'We willen een gesloten grasmat, waar ook andere planten en kruiden groeien.'
'Schapen kunnen de grasmat verzwakken? Dat is de grootste apekool die er is', zegt agrarisch adviseur Jan Koolhof. 'Schapen hebben juist gouden pootjes. Dat weet elke boer', stelt hij.
Verschralen
'Ik begrijp het waterschap niet. Ze hanteren ook een lagere beweidingsnorm: tien schapen per hectare in plaats van zeventien schapen. En weet je wat er gebeurt als boeren geen kunstmest meer mogen strooien? Je verschraalt de bodem en haalt de levenskracht en smakelijkheid uit het gras. Kroonroest tast het gras aan en mindere grassen, onkruiden en mos komen ervoor terug.'
Van der Star kijkt met argusogen naar de manier waarop het waterschap de dijk beheert. 'Kijk eens naar deze nieuwe grasmat.' Hij stapt over de afrastering en loopt de dijk op. 'Die hebben ze pas gemaaid. Veel te laat. Moet je eens zien hoeveel maaisel er achter is gebleven en kijk eens naar die grote trekkersporen.' Met zijn vingers harkt hij een dik pak dood gras bij elkaar.
Onderschatten
'Onder het vieze maaisel verstikt het jonge gras en er ontstaan grote kale plekken. Ongelooflijk, ze onderschatten het dijkbeheer echt. En hoe duurzaam en goed is het om hier wel machines toe te staan? Laat hier gewoon schapen grazen, dan krijg je een grasmat om te zoenen.'
Aan de Waddenzeedijk wandelt Anneke Blonk met haar kleinkinderen. Ze woont in Den Burg en volgt de dijkversterking op de voet. 'Jammer dat de schapen een paar jaar niet op de dijken mogen. Schapen horen bij Texel. Het is schrijnend dat de boeren nu in de knel komen.'
Natuurgebieden
Volgens Blonk ondervinden de boeren ook al veel hinder van de vele natuurgebieden die er op Texel zijn bij gekomen. 'Natuurgebieden zijn mooi, maar persoonlijk kijk ik liever naar weilanden met schapen en koeien. Bepaalde organisaties hebben zoveel macht en drukken hun natuurdoelen zomaar door. Dat moet stoppen.'
Koolhof beaamt dat. Van de 9.000 hectare landbouwgrond op Texel is 1.000 hectare omgezet in natuur. 'Hierdoor daalt de bruto-opbrengst van de landbouw en het ontmoedigt jonge bedrijfsopvolgers. Ook drijft het de grondprijs op.'
Lag die vijftien jaar geleden nog op 20.000 tot 25.000 euro per hectare, inmiddels is dat 60.000 euro. 'Hoe kun je dan een rendabel schapenbedrijf runnen? Daar komt nog bij dat de pachtprijzen voor de Waddenzeedijk omhooggaan. Betaalde je eerst 75 tot 100 euro per hectare, nu wordt dat 150 tot 350 euro.'
Toeristen
De financiële nood van schapenhouders is niet zichtbaar voor de vele toeristen die Texel bezoeken. In Oudeschild puft de familie Dulk uit van een fietstocht. 'We vinden het ontzettend leuk al die schapen.'
Dat er geen schapen op de dijken lopen vanwege de dijkversterking, hindert de familie niet. 'Er zijn schapen genoeg op dit eiland. Dat de boeren vier jaar niet op de dijk kunnen weiden, is toch geen probleem? Moet je zien hoeveel grond er op het eiland is. De waterveiligheid is veel belangrijker. En trouwens, vier jaar is toch zo voorbij?'
Proef om eerder te weiden
Maar zo eenvoudig is het niet voor de schapenhouders. Om hun tegemoet te komen, start HHNK binnenkort een pilot. 'We gaan met boeren onderzoeken of de schapen al na een jaar op de dijk kunnen', vertelt Verstoep.
Bestuurslid Carlo Veeger van LTO Noord-afdeling Texel is blij met dit initiatief. 'Sommige boeren zijn afhankelijk van de dijken. Volgens ons passen schapen goed in het dijkbeheer.'
Gelijk hebben
Van der Star kijkt nog eens naar de kale plekken op de versterkte dijk en verzucht: 'Weet je? Over een paar jaar zegt het waterschap: die boeren hadden toch gelijk.'
Bekijk meer over:
Lees ook
Marktprijzen
Meer marktprijzen
Laatste nieuws
Nieuwste video's
Kennispartners
Meest gelezen
Nieuw op MechanisatieMarkt.nl
-
John Deere - 6130R AP FH PTO
2021, P.O.A.
-
John Deere Tractor, compact 2026R (HG) #27680
Gebruikt, € 28.300
-
John Deere Zitmaaier / tuintrekker X107 (BS) #30585
Gebruikt, € 3.289
-
John Deere Tractor 6175R (BV) #54665
Gebruikt, P.O.A.
Vacatures
Bestuurslid met voorzitterskwaliteiten
Coöperatie Natuurrijk Limburg - NL
Projectmedewerker waterkwaliteit, NIL, klimaat, bodem en agrarisch natuurbeheer
Agrarische Natuurvereniging Oost-Groningen - Vlagtwedde, Westerwolde
Directeur
KAVB - Hillegom
Accountmanager Binnendienst
AgriPers - Wageningen
Docent-Onderzoeker Innovatieve Plantenteelt
Hogeschool Van Hall Larenstein - Leeuwarden
Weer
-
Woensdag16° / 12°75 %
-
Donderdag13° / 12°95 %
-
Vrijdag12° / 5°20 %