Telers en veehouders verdeeld over zomer- en wintertijd

De overgang van zomer- naar wintertijd en vice versa houdt al jaren de gemoederen bezig. Sommige mensen zijn een week van slag, anderen hebben er geen problemen mee. De een vindt het verzetten van de klok een prima oplossing, de ander vindt het onzin en wil dat het zo snel mogelijk wordt afgeschaft.

Boeren en tuinders zijn hierover net zo verdeeld als de gemiddelde Nederlander. Het verzetten van de klok vinden veel agrariërs een hoop gedoe. Niet alleen moeten de klokken thuis en op het bedrijf worden aangepast, ook schakelklokken voor automatische verlichting moet worden bijgesteld. In sommige gevallen moet ook de tijd in computerprogramma's worden aangepast.

Laten zoals het is

Toch zijn er veel ondernemers die de huidige gang van zaken prima vinden. Een akkerbouwer stelt dat het systeem nu goed werkt. 'Bij afschaffing wordt het óf in de zomer te vroeg donker, óf in de winter pas na 9 uur licht. Dit komt de verkeersveiligheid niet ten goede en het werkplezier ook niet.'

Een melkveehouder voegt toe dat met het huidige systeem optimaal van de daglengte kan worden geprofiteerd. 'Bovendien bespaart het energie, doordat de lampen minder aan hoeven.'

Polderoplossing

Maar wat moet het worden, zomer- of wintertijd? Diverse boeren en tuinders dragen een echte polderoplossing aan. 'Middelen in een half uur. Dan is iedereen tevreden.'

Uit de reacties komt niet heel duidelijk naar voren dat kippen van de leg raken of dat koeien geen melk geven door het tijdsverschil. Toch geven meerdere veehouders aan dat het verzetten van de klok 'onrust geeft bij mens en dier'.

'Kippen hebben geen horloge om, dus wij moeten alle klokken aanpassen om rust te creëren voor onze veestapel', stelt een pluimveehouder. Een andere verzet de klok bij de kippen bewust niet, om de normale gang van zaken niet te verstoren. 'Dan moeten we zelf maar een uur eerder of later beginnen.'

Melkproductie omlaag

Ook geiten-, schapen- en melkveehouders signaleren onrust in de stal en dat kost soms geld. 'Elke keer als we van zomer- naar wintertijd gaan en andersom, hebben de koeien te lijden. Het kost beide keren melk', zegt een melkveehouder.

Het afschaffen van de zomer- of wintertijd ziet een groot deel van de agrariërs wel zitten. Zo zijn ze van het gedoe en de onrust af.

De vraag of dan een heel jaar de zomer- of wintertijd moet worden gehanteerd, levert veel verschillende meningen op. Een keuze voor een permanente wintertijd betekent echter dat de zon in de zomer vroeger opkomt en om 21.30 uur ondergaat. 'Maar wat heb ik eraan als het licht is om 4 uur?', vraagt een melkveehouder zich af.

'Vreemde werktijden'

'De werktijden worden erg vreemd', stelt een glastuinder. 'Bij alleen wintertijd zullen we, zeker op warme dagen, extreem vroeg moeten beginnen om tijdig uit de kassen weg te kunnen gaan. Bij alleen zomertijd betekent dit dat we in de winter pas op zijn vroegst om 8.30 uur kunnen starten.'

Veel boeren en tuinders geven aan simpelweg te genieten van lange, lichte zomeravonden om iets langer door te werken, zoals fruittelers in oogsttijd. Maar ook om buiten te ontspannen.

'De mensen willen het'

Het was voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie (EC) die in augustus in een interview met de Duitse tv-zender ZDF vriend en vijand verraste met zijn uitlating 'de mensen willen het, wij doen het'.

Juncker reageerde op de uitslag van een internetconsultatie onder EU-burgers waarin 86 procent aangaf van het huidige systeem af te willen, 56 procent wil de zomertijd als standaardtijd. Die enquête was het gevolg van jarenlange discussie over het nut van het verzetten van de klok en de verstoring van bioritme en slaapproblemen bij mensen.

Overigens valt er op de uitslag van de EC-enquête wel wat af te dwingen. Van de 4,5 miljoen respondenten is 70 procent afkomstig uit Duitsland, wat neerkomt op krap 4 procent van de populatie. In Nederland deed nog geen 0,5 procent van de bevolking mee aan de consultatie.

Op één lijn

De voortvarendheid waarmee Juncker de afschaffing van de wintertijd aankondigde, kan hij waarschijnlijk niet waarmaken. Het Europees Parlement steunt het besluit van de EC, maar of hij de 28 lidstaten op één lijn krijgt is nog maar de vraag.

Tot nu toe hebben alleen Finland en Polen ingestemd met afschaffing van het verzetten van de klok. Nederland verlangt van de EC een betere inhoudelijke onderbouwing van het besluit en overweegt zelf nog een volkspeiling. Het kabinet-Rutte III ziet voordelen in een geharmoniseerd tijdsysteem, waarbij gelijke klokken binnen de Benelux en met Duitsland van groot belang zijn voor ons land.

Europarlementariër Annie Schreijer-Pierik (CDA) noemt de invoeringstermijn van zes maanden van de EC, op 1 april 2019, wat te ambitieus. 'Dat zou vast een EU-record in snelle besluitvorming zijn. Er is meer tijd nodig om alle EU-landen en het Europees Parlement op één lijn te krijgen.'

Energiebesparing

Schreijer-Pierik is in het Europarlement een van de drijvende krachten achter de afschaffing van het klokverzetten. Volgens haar is de beoogde energiebesparing nooit gehaald. Het uur vooruit en achteruit schaadt het bioritme. Het is vooral slecht voor de gezondheid van ouderen en hartpatiënten.

Zelf heeft de Europarlementariër geen voorkeur voor een zomer- of wintertijd, maar ze zet wel in op één Europese regeling. 'We willen geen rommeltje. Burgers en bedrijven verwachten, verdienen en krijgen Europese eenheid.'

LTO Nederland geeft aan niet actief te pleiten voor verandering. De organisatie hecht veel waarde aan harmonisatie binnen Europa, met het oog op de exportbelangen van de sector. De voorkeur van LTO gaat uit naar de wintertijd, omdat het anders in een deel van het jaar te laat licht wordt voor werk op het land.

Mede-auteur: René Bouwmeester