Vrijstelling neonicotinoïden helpt bij zoeken echte alternatieven

Hoe denkt landbouwminister Carola Schouten over het voorstel?

Ze steunt het voorstel om imidacloprid, clothianidin en thiamethoxam te verbieden. Dit verbod geldt voor alle EU-lidstaten en moet het risico voor bestuivende insecten (honingbijen, hommels en solitaire bijen) verkleinen.

Voorziet het voorstel in uitzonderingen?

Volgens Schouten voorziet het voorstel van de Europese Commissie niet in uitzonderingen. Zij schrijft dit in antwoord op vragen van fractieleden van politieke partijen. Dit is ook de mening van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen (Ctgb) en biociden. In de EU-regelgeving over neonicotinoïden staat geen clausule die lidstaten in de gelegenheid stelt om af te wijken van de regels (derogatie).

In berichten lezen we wel over derogatie?

Ja, dat klopt. Verschillende landen zouden voor de teelt van suikerbieten derogatie willen aanvragen en een enkel land ook voor koolzaad. Het lijkt erop dat de begrippen 'derogatie' en 'vrijstelling' door elkaar worden gebruikt. Het begrip 'derogatie' wordt veelal gebruikt als Brussel de goedkeuring voor een uitzondering moet verlenen. Een 'vrijstelling' is een nationale aangelegenheid.

• Lees ook: Kanttekeningen bij verbod 'bijengif'

Een nationale vrijstelling is mogelijk?

Ja, er bestaat de mogelijkheid om op de beperkingen voor het gebruik van neonicotinoïden een nationale uitzondering aan te vragen. Op grond van artikel 53 van de Verordening Gewasbescherming is dit mogelijk in noodsituaties. Op grond van de wet- en regelgeving staat de sector in het recht om dergelijke vrijstellingen aan te vragen.

Een dergelijke aanvraag is in Nederland nog niet gedaan. Bij aanvragen voor vrijstellingen op het gebruik van neonicotinoïden waarvoor geen reguliere toelatingen zijn verleend, zal de minister zich - conform de huidige procedure - laten adviseren door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) en Ctgb.

Heeft zo'n aanvraag kans van slagen?

Dat is moeilijk te zeggen. Als een lidstaat via het eigen landbouwministerie een vrijstelling afgeeft, gaat het EU-land in feite in tegen het besluit van de Europese Commissie.

Argumenten zijn er wel. Uit een analyse van de NVWA blijkt dat de gevolgen van het wegvallen van neonicotinoïden voor onder andere suikerbieten en pootaardappelen groot zijn. Hiermee vervalt de mogelijkheid om deze gewassen een vroege bescherming te bieden. Het is de vraag of de huidige alternatieven beter zijn voor het milieu. Extra tijd om te zoeken naar echte alternatieven kan nuttig zijn.