'Beter een goede buur' bij bedrijfsuitbreiding

Is het Gelderse Plussenbeleid alleen een feestje voor beleidsmakers, of hebben boeren er ook wat aan? Pluimveehouder in Nijkerk en bestuurslid Aart-Jan Vos van LTO Noord-afdeling Gelderse Vallei denkt dat het goed nieuws is.

'Het hangt heel erg af van hoe gemeenten het gaan invullen, maar de basis is goed. Er ontstaat meer flexibiliteit voor ondernemers om uit te breiden. Er is veel mogelijk, mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan', aldus Vos.

Extra investeringen

Kort gezegd moeten ondernemers volgens het Plussenbeleid in gesprek met hun omgeving én moet er aanvullend op wettelijke eisen extra worden geïnvesteerd in kwaliteitsverbetering. Het gaat om 8 procent van het totale investeringsbedrag.

Zaken waarin boeren kunnen investeren zijn bijvoorbeeld milieumaatregelen, luchtkwaliteit of dierenwelzijn. Vos: 'Vaak zijn veehouders al van plan om in een of meer van deze zaken te investeren. Dat kun je dan aandragen. En overleg met de omgeving is altijd een goed plan.'

Strakke regels

Volgens Vos lopen boeren er tegenaan dat de grond in de Gelderse Vallei intensief wordt gebruikt voor verschillende doeleinden en er strakke regels zijn over bouwblokken.

'Het Plussenbeleid en de Menukaart bieden meer mogelijkheden. Een grote schuur ingepast in het landschap kan bijvoorbeeld mooier zijn dan een strak bouwblok en alles bovenop elkaar gebouwd.'

Gemeentelijk beleid

Na een jaar heeft nog geen enkele gemeente in Gelderland het Plussenbeleid verwerkt in de plaatselijke ruimtelijke beleidsregels.

Gemeenten zijn eens in de tien jaar verplicht om hun bestemmingsplannen te actualiseren. Een dure en tijdrovende klus. Pas dan hoeft het Plussenbeleid te worden opgenomen in de regels voor het bestemmingsplan in het buitengebied. Volgens beleidsadviseur Tjerk Elzinga van LTO Noord is het daarom niet verwonderlijk dat gemeenten nog niet zover zijn.

Elzinga: 'Het is niet te hopen dat gemeenten er echt tien jaar over gaan doen. In de praktijk zie je dat ze het eerst aan de slag gaan waar de noodzaak het grootst is. Ondernemers doen een beroep op de nieuwe regels. Dat maakt dat gemeenten het oppakken.'

Eerste gemeenten

De provincie Gelderland verwacht dat de eerste gemeenten dit jaar het beleid vaststellen en toepassen. Het gaat om de gemeenten Buren, Beuningen, Epe, Berkelland, Apeldoorn, Maasdriel, Montferland en Overbetuwe.

Ondertussen geldt het Plussenbeleid al wel voor uitbreidingen die niet in de bestaande bestemmingsplannen passen. Gemeenten mogen dat benutten als zij daarvoor een (regionaal) beleidskader hebben vastgesteld.

Menukaart Buitengebied

Regio Foodvalley ontwikkelde mede daarvoor de Menukaart. De Menukaart biedt ontwikkelingsruimte, maar wel als daarbij extra wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van de leefomgeving en de veehouderij.

'Ter voorbereiding op de Menukaart zijn er al enkele pilots geweest', vertelt Sander van Nieuwenhuizen. Hij is strategisch adviseur omgevingsbeleid bij gemeente Barneveld.

'Daarin hebben we gekeken hoe de menukaart in de praktijk kan werken. De Menukaart is onlangs als concept voor suggesties naar de gemeenteraden gestuurd. We verwachten dat ze het in de tweede helft van dit jaar definitief vaststellen', vervolgt hij.

Bredere opzet

'De menukaart is wat breder opgezet', zegt Van Nieuwenhuizen. 'Het is ook op andere, niet-agrarische bedrijven in het buitengebied van toepassing en ook op grondgebonden bedrijven.'

Vos houdt nog wel een slag om de arm als het gaat om de beoordeling van het Plussenbeleid en de Menukaart Buitengebied. 'Uiteindelijk gaat het erom hoe gemeenten het opnemen in hun beleid. De ene gemeente kan andere accenten leggen dan de andere. De een kan de nadruk leggen op milieumaatregelen, de ander op dierenwelzijn.'

'Overleg kan tegen je worden gebruikt'

Volgens Sjaak van Schaik van adviesbureau Van Westreenen in Barneveld, moet in de praktijk blijken hoe het beleid uitpakt. Het bedrijf is betrokken bij veel vergunningsaanvragen. 'Overleg met de buurt klinkt heel mooi, maar het kan ook tegen je worden gebruikt', zegt hij.

'Je moet dus goed vastleggen wat er wordt besproken, anders kan er discussie over ontstaan. Ik kan me voorstellen dat het in Kootwijkerbroek anders werkt dan in een wat meer stadse plaats als Wageningen.'

Gesprek met de buurt is makkelijker gezegd dan gedaan
Volgens de Menukaart is het belangrijk dat een ondernemer in zijn plan ingaat op de argumenten van omwonenden. In de beoordeling mag niet worden gekeken naar de standpunten en meningen, maar naar de argumenten die zijn geleverd. Op basis van de argumenten kan een ondernemer gericht aanpassingen doen. Hij hoeft niet alles over te nemen, er mag gemotiveerd worden afgeweken. Het uiteindelijke oordeel is aan het college en de raad van de gemeente.