Stabieler inkomen door overstap naar biologisch

'Spuiten heeft me nooit zo aangestaan', zegt akkerbouwer Hans Quist uit IJzendijke. 'Ik vond het vooral niet fijn voor mezelf. Vroeger hadden boeren soms gele handen van het middel waarmee ze hadden gespoten.'

Quist zette een eerste stap naar biologisch door geïntegreerd te gaan telen, maar dat leverde nauwelijks meerwaarde op. Tijdens een cursus over biologische landbouw kwam hij samen met een groepje collega's tot de conclusie dat er alleen een meerwaarde te halen valt met biologische landbouw. Daarop schakelden hij en meer dan vijf collega's uit de omgeving een voor een over op biologisch.

Onkruidbestrijding

Biologisch is op veel punten moeilijker, stelt de ondernemer. Onkruidbestrijding is een van die punten. 'Bijna je hele teelt is erop gebaseerd om het onkruid onder de duim te houden.' Hij kan machinaal driekwart van het onkruid de baas met schoffelen, eggen en branden. De rest is handwerk.

Samen met biologische collega's in de buurt heeft de akkerbouwer machines voor mechanische onkruidbestrijding, zoals een brander, een vingerwieder en een torsiewieder. 'Je hoeft niet alles zelf te hebben. Zo'n clubje is handig.' Met elkaar telen ze zo'n 230 hectare biologisch.

Accepteren

Quist accepteert het dat er wat meer onkruid in het gewas kan staan, maar niet dat het 'een bende' wordt. 'Dat accepteren wij niet. Je moet wel accepteren dat biologisch anders is dan gangbaar', zegt hij.

'Dat geldt ook voor ziekten. Komt er iets in, dan is dat zo. Er zijn bijvoorbeeld steeds robuustere aardappelrassen, maar komt er toch phytophthora in en de opbrengst is lager, dan gaat de prijs omhoog. Phytophthora is vervelend, maar het gaat om het eindresultaat. Het is soms helemaal niet erg om een lage opbrengst te hebben. Dan heb je ook minder kosten en minder tijd nodig om te oogsten.'

Misrekening

Maar het kan ook uit de hand lopen, zoals met de trips in uien vorig jaar. 'Eerst dacht ik: het is niet meer dan anders; het lost vanzelf wel op.' Maar dat bleek een misrekening. 'De schade was extreem groot. Ik heb nog niet eerder zoiets meegemaakt', zegt de Zeeuw. 'Gelukkig hebben we nu een strenge winter gehad.' Hij is er ook achter gekomen dat trips overwintert in luzerne. 'Dit jaar hebben we geen overwinterende luzerne. Zo leren we altijd weer bij.'

De biologische akkerbouwer heeft diverse technieken beschikbaar om ziekten in de hand te houden, ook spuiten met biologische gewasbeschermingsmiddelen. Maar dat doet hij het liefst niet in de akkerbouwteelten. 'We gaan dus ook geen schadedrempels bijhouden of luizen tellen of zoiets.' In de groenteteelten is spuiten wel nodig.

Kleinere oogst

Quist oogst van de meeste gewassen enkele tientallen procenten minder per hectare dan zijn gangbare collega's. 'Bij aardappelen zijn we tevreden met 40 ton, bij uien met 20 tot 45 ton en bij wortelen met 40 tot 60 ton. Dat laatste is vergelijkbaar met gangbaar', zegt hij.

Het kost de akkerbouwer geen moeite om afnemers te vinden voor zijn producten. De vraag naar biologisch voedsel groeit en er zijn ondertussen veel handelaren en verwerkers. Ook veel afnemers en verwerkers van gangbare producten hebben inmiddels biologische producten in hun assortiment. Quist levert al zijn aardappelen aan Nedato.

De ondernemer heeft in de afgelopen twintig jaar gemerkt dat de prijzen op de biologische markt veel stabieler zijn dan bij gangbaar. Hij heeft nog nooit meegemaakt dat aardappelen of uien niets waard zijn, zoals bij gangbaar soms het geval is. Zowel zijn aardappelen als zijn uien brengen deze winter zo'n 40 cent per kilo op.

Goede keus

Al met al vindt Quist dat hij destijds een goede keus heeft gemaakt om om te schakelen naar biologisch. 'Je moet er wel een beetje de persoon voor zijn en bereid zijn om met de natuur mee te bewegen. Ik heb het idee dat het vroeger meer vechten was met de natuur.'

Zijn zoon Mario gaat de lijn van zijn vader voortzetten. Sinds vorig jaar zit hij in het bedrijf, en tegelijk in een cv met een biologische collega die een stapje terug wil doen en geen opvolger heeft. 'Ons bedrijf is te klein voor twee inkomens. Met deze combinatie is er perspectief.'

Open houding

Quist heeft bij gangbare collega's vrijwel altijd een open houding gemerkt ten opzichte van biologische akkerbouw. Deze winter spraken twee collega's van hem op een ledenbijeenkomst van de ZLTO-afdeling en laatst bezocht het AJK zijn bedrijf. 'Er werd goed geluisterd en er was over en weer respect voor elkaar. We zijn allemaal professioneel bezig. We opereren alleen op een andere afzetmarkt.'