Veel ruwvoer hooguit een luxeprobleem

Het is dit jaar vooral in Noord-Nederland op plekken ongekend hoeveel gras er is gegroeid. En nog steeds gaat dat door. Prachtig, zo'n positief groeiseizoen, maar het brengt serieuze uitdagingen met zich mee op vooral extensieve melkveebedrijven. Sleufsilo's en kuilplaten liggen vol, ruimte voor meer gras is er niet tot nauwelijks. Daar komt nog eens bij dat het weer de laatste weken tegenzit. Het is op veel plekken bijna onmogelijk om op een fatsoenlijke manier het gras te maaien en van het land te krijgen om in te kuilen.

Extra grassnede

Verder lijkt de nazomer alsnog een extra grassnede in het verschiet te hebben. Het weer is groeizaam, terwijl het gras niet te lang de winter in mag gaan. Vorig jaar waren sommige boeren genoodzaakt om in december te maaien.

Het ruwvoeroverschot wordt versterkt doordat veel melkveehouders onder druk van de regelgeving minder melk- en jongvee houden dan vorig jaar. Daarbij komt dat het groeiseizoen echt vroeg begon en op de meeste plekken goed doorzette. 'Eigenlijk is de eerste snede dit jaar in tegenstelling tot veel andere jaren echt tijdig geoogst. Onder invloed van het weer en de weersverwachtingen werden snedes van circa 3.500 kilo droge stof geoogst in plaats van 4.500 kilo.

Snelle hergroei

De hergroei kwam direct op gang en begin juni maaiden veel boeren al gras voor een fatsoenlijke tweede snede', zegt Leo Tjoonk. Hij is ruwvoerspecialist bij Agrifirm en verbaast zich enerzijds wel over het feit dat hij sommige boeren de laatste weken zelfs gras ziet verhakselen of mulchen.

Het laatste is het bloten of klepelen van het gras, waarbij de restanten blijven liggen om als organische stof weer opgenomen te worden door de bodem. 'Het geeft een dubbel gevoel omdat je het als incidentele actie van een melkveehouder wel begrijpt, maar het druist in tegen het gevoel. Het gevoel dat ruwvoerwinning de basis is onder het bedrijf om dat vervolgens om te zetten in veel melk van een hoge kwaliteit', licht Tjoonk toe.

Minimaal effect

Dat het verhakselde gras een waardevolle bijdrage levert aan het bodemleven in de vorm van terugleveren van organische stof, gelooft Tjoonk niet echt. 'Bij jong grasland speelt dat wellicht iets, maar bij blijvend grasland is dat effect minimaal. Het voordeel zit erin dat je geen mineralen van het bedrijf afvoert en dat je de bewerkingskosten laag houdt doordat je niet inkuilt.'

Bert Philipsen is het met Tjoonk eens. De graslandexpert van Wageningen UR noemt het daarbij verbazingwekkend dat melkveehouders hun ruwvoer verpulveren in plaats van het land afhalen en netjes proberen in te kuilen of als weidegras te benutten. 'Als het voor één keer echt niet anders kan, allá. Maar ruwvoer vernietigen en wel veel krachtvoer blijven aanvoeren is geen goede optie, denk ik. Zeker niet op extensieve bedrijven. Vooral niet omdat dat gewoonweg geld kost.'

Philipsen benadrukt dat hij beslist niet alle boeren over één kam wil scheren, maar merkt dat een hoge melkproductie vaak wint van inzet om een betere benutting van extra ruwvoer. 'Terwijl de basis van het boeren is: ruwvoer omzetten in melk. Dat lijken veel boeren zo nu en dan enigszins uit het oog te verliezen en het blijkt moeilijk om weer terug te schakelen.'

Optimum zoeken

Thijs Braam is technisch specialist bij ForFarmers. Hij juicht mulchen van gras niet altijd toe, maar begrijpt de keuze van veel melkveehouders wel. 'Je zoekt als melkveehouder het optimum. Daar hoort een goede benutting van het ruwvoer bij, maar ook een hoge melkproductie. Zeker als de opbrengstprijs voor melk hoog is. Met extra ruwvoer in de koe is dat op extensieve bedrijven lastiger.'

Voor de komende winter adviseert Braam melkveehouders met een ruwvoeroverschot om zo geconcentreerd mogelijk het krachtvoer aan te bieden. 'Als je bijvoorbeeld een verse koe 10 kilo krachtvoer met 940 vem aanbiedt, of je voert dezelfde hoeveelheid totale energie met een krachtvoer met 1000 vem, dan kun je 0,6 kg minder krachtvoer verstrekken. Deze 'gewonnen' ruimte aan droge stof kun je vervolgens weer met extra kuilgras invullen. Omdat het veel gewonnen gras van dit seizoen wel smakelijk en van goede kwaliteit is, verwacht ik ook dat de opname gemiddeld goed is en de graskuil deze winter ook weer snel op gaat.'

Leo Tjoonk vult aan dat er later dit najaar wellicht ook nog heel goed wat extra ruwvoer kan worden benut. 'Jaag de koeien voor een paar uren de wei in als de draagkracht het toelaat. Of haal een wagen vers gras op.'

Strategie

Hij waarschuwt daarbij dat het volgend jaar wel heel anders kan zijn met het groeiseizoen. 'Ik vrees dat te veel melkveehouders denken dat ze nu zoveel ruwvoer hebben gewonnen dat ze geplande optimalisatie van het grasland wel achterwege kunnen laten. Dat is in veel gevallen geen goede strategie.'
Melkveehouders die echt kampen met een overschot, doordat zij het grasland al wel goed op orde hebben, moeten zichzelf eerst een pluim geven, stelt Tjoonk. 'En vervolgens is de uitdaging voor de komende jaren: verlaag de kostprijs van het te winnen ruwvoer met behoud van kwaliteit.'