Milieudefensie bij supermarkt aan het verkeerde adres

CBL-directeur Marc Jansen over de advertentie die verscheen op het moment dat Milieudefensie een belactie organiseerde.

Ik zou mij als boer niet zo snel achter Milieudefensie scharen

Marc Jansen, directeur CBL

Supermarkten werden overstelpt met telefoontjes van 'bezorgde burgers en boze boeren' die vroegen om een hogere prijs voor melk en of de supermarkten voortaan alleen nog maar duurzame zuivelproducten in hun schappen willen leggen. Was het CBL op de hoogte van de actie?

'Ja, daarom ook deze advertentie. Je kunt wel als reactie weer een persbericht de deur uit doen of journalisten te woord staan naar aanleiding van de belactie van Milieudefensie. Maar deze keer kozen we voor een advertentie waarin we ons rechtstreeks wenden tot de samenleving. Dat biedt ruimte voor nuance. Milieudefensie en ook andere partijen krijgen telkens de kans om onwaarheden te verspreiden. Deze advertentie is daarop ons antwoord.'

Die boodschap luidt in het kort: supermarkten bepalen niet de prijs die boeren en tuinders ontvangen, dat doet de wereldmarkt.

'Inderdaad, allerlei partijen hebben invloed: producenten, handelaren, eindverkopers. Supermarkten zijn een van die partijen, niet dé partij. Dat geldt overigens niet alleen voor de prijs van melk, maar ook voor pakweg vlees, eieren, granen, paprika's en koekjes. Niemand is gebaat bij lage prijzen, ook supermarkten niet. Wij hebben juist belang bij toekomstbestendige bedrijven; die produceren ook morgen en overmorgen nog voedsel.'

Toch klinkt het model van Milieudefensie vrij simpel: koop alleen melk van grondgebonden melkveebedrijven, die aan weidegang doen, weidevogels beschermen en die geen krachtvoer uit het buitenland halen. Betaal 43 cent per kilo en dan is het einde discussie.

'Zo werkt de zuivelmarkt niet. Een aantal melkveehouders zal geen moeite hebben met deze eisen. En supermarkten zullen het ook niet meteen afwijzen. Maar de zuivelindustrie gaat dat niet organiseren. Met name grondgebondenheid en weidevogelbeheer zijn ingewikkelde dossiers. Weidegang en krachtvoer zijn nog wel te borgen en dat gebeurt ook: je kunt melk, boter en kaas kopen van koeien die 's zomers gegarandeerd in de wei lopen. Op het gebied van soja heeft de sector ook harde afspraken gemaakt: er wordt alleen nog maar soja gevoerd die op een verantwoorde manier is geteeld. Dus zonder aantasting van het tropisch regenwoud.'

Milieudefensie heeft het CBL herhaaldelijk uitgenodigd om een intentieverklaring te tekenen om te werken aan 'duurzamer en eerlijker' melk. Het CBL weigert. Waarom eigenlijk?

'Aan de punten die Milieudefensie agendeert, wordt al lang gewerkt. Zelfs aan grondgebondenheid en weidevogels. Dat gebeurt binnen de Duurzame Zuivelketen. Milieudefensie is bij ons aan het verkeerde adres.'

Het model van Milieudefensie is een utopie?

'Dat model realiseren lukt je maar op één manier: via nationale wetgeving. Zodat ieder melkveebedrijf aan die eisen moet voldoen. Dat zie ik niet gebeuren.'

Ligt de sleutel niet in Brussel, via gezamenlijke afspraken tussen lidstaten?

'Daar ben ik niet optimistisch over. Brussel krijgt zelfs geen verbod op het onverdoofd castreren van biggen voor elkaar. Veelzeggend.'

Toch verandert het aanbod in de supermarkt in hoog tempo. Ook bijvoorbeeld op het gebied van vlees.

'Ja, dat is een antwoord op belangrijke issues in de intensieve veehouderij. Op het gebied van dierenwelzijn is veel vooruitgang geboekt, met meer afleidingsmateriaal en meer leefruimte. Dat heeft zich vertaald in allerlei concepten, zoals het Beter Leven-keurmerk. Supermarkten hebben daar ook een rol gespeeld.'

Wat vindt u überhaupt van de actie van Milieudefensie?

'Het is een beetje copycat van de plofkipactie van Wakker Dier. Weinig origineel. En dat met geld van de Nationale Postcode Loterij. Tja.'

De actie van Milieudefensie wekt ook sympathie van boeren. LTO ziet het als 'een waardering en aanmoediging voor melkveehouders'.

'Milieudefensie pleit voor hogere melkprijzen. Daar kunnen boeren moeilijk tegen zijn. Maar ik raad boeren aan om nog eens goed de andere agendapunten van Milieudefensie te bestuderen. Ze ambiëren een kleinschalige land- en tuinbouw met aanzienlijk minder dieren. Ik zou mij als boer niet zo snel achter zo'n partij scharen.'