Glastuinbouw Zaltbommel kan emissieloos

Glastuinders mogen vanaf 2018 alleen nog maar gezuiverd water op het oppervlaktewater of het riool lozen. In de Bommelerwaard is dat echter een lastige opgave: de capaciteit van de riolen is te klein om al het tuinbouwwater te verwerken. Al jaren praten tuinbouw, gemeente, provincie en waterschap daarom over de definitieve oplossing: een apart tuinbouwriool.

Veel seinen staan al op groen, maar cruciaal is wat de gemeenteraad van Zaltbommel op 20 april besluit. 'Als dat positief uitvalt, kunnen we de plannen uitwerken en gaan aanbesteden', zegt chrysantenteler David van Tuijl. Hij vertegenwoordigt met Jan Kreling de sector in de werkgroep Waterkwaliteit Tuinbouw Bommelerwaard.

'De tuinbouwriolering gaat naar een apart gebouw bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie (rwzi) in Zaltbommel', legt Van Tuijl uit. 'Daar worden eerst resten van gewasbeschermingsmiddelen verwijderd. Vervolgens gaat het water naar de normale rwzi, waar bacteriën meststoffen afbreken. Zo voldoen we zowel aan de zuiveringsplicht voor gewasbeschermingsmiddelen als aan de nulemissie voor meststoffen van 2027. De collectieve oplossing mag voor de tuinders niet duurder zijn dan een individuele oplossing.'

Voorfinanciering

De tuinders betalen dus investering, exploitatie en onderhoud. Waarom is het besluit van de gemeenteraad dan cruciaal? 'De gemeente draagt de verantwoordelijkheid voor de voorfinanciering van de tuinbouwriolering bij de aanleg, waarna de tuinders het via een jaarlijkse heffing in twaalf jaar terugbetalen', vertelt Daan van Empel, waterspecialist bij LTO Glaskracht Nederland. 'De financiële risico's zijn afgedekt. De glastuinbouw in de regio is sterk. Maar de gemeente wil geen risico's lopen. Daarom heeft de provincie Gelderland toegezegd om voor 1,15 miljoen euro garant te willen staan.'

Door de crisis in de tuinbouw ontstond een aantal jaren geleden toch onzekerheid of de sector de investering wel zou kunnen dragen. Inmiddels zit de economie weer in de lift en wordt er glas bijgebouwd.

Kwelwater

Een speciaal probleem is dat nogal wat bedrijven die in de grond telen last hebben van kwelwater. In ernstige gevallen komt er uit hun drainagepijpen zelfs meer water dan ze zelf beregenen. 'Uitgangspunt is dat de bedrijven hun drainagewater hergebruiken', zegt Van Empel. 'Maar als er te veel kwel of inzijging voorkomt, is dat niet helemaal mogelijk. Ze mogen dat nu nog wel lozen op het riool of op de sloot.'

Om te voorkomen dat lozing op de sloot tot vervuiling leidt, moet het eerste deel (de 'first flush') opgevangen en afgevoerd worden. Bij de tuinbouwriolering is het uitgangspunt dat de bedrijven 50 kuub per hectare buffer hebben plus een lozingscapaciteit van een halve kuub per hectare per uur op de tuinbouwriolering.

Vergrootglas

De milieuprestaties van de tuinbouw in de Bommelerwaard liggen onder een vergrootglas. Vooral omdat drinkwaterbedrijf Dunea de regio Den Haag-Leiden voorziet van water, dat gewonnen wordt uit de Afgedamde Maas. Alle sloten in de Bommelerwaard lopen naar het zuiden en wateren af op de Maas.

Dunea heeft de laatste jaren drie keer de winning stil moeten leggen omdat het water te vervuild was met gewasbeschermingsmiddelen. Van Empel denkt dat er in de Bommelerwaard niet meer incidenten zijn dan in de rest van het land. Maar de consequenties zijn wel ernstiger vanwege de drinkwaterwinning.

Van Tuijl: 'De bedoeling is dat we niet meer op deze manier in de krant komen. Het lozingswater uit het tuinbouwriool wordt goed gezuiverd. Bovendien gaat het gezuiverde water vervolgens naar de Waal, en dus niet meer naar de Maas.'

Eigen oplossing

Het tuinbouwriool gaat de glasclusters in gemeente Zaltbommel bedienen. In gemeente Maasdriel, waar de bedrijven meer verspreid liggen, moeten de ondernemers hun eigen oplossing organiseren. Van Tuijl denkt dat sommige afgelegen bedrijven wellicht met een tank hun vervuilde water naar de zuiveringsinstallatie kunnen vervoeren.
Na jaren van discussie nadert nu het moment van realisatie. Alle partijen willen een definitieve oplossing. Wat hen bindt is een positief kritische houding, met name als het om de kosten gaat.