Paard als boodschapper van ziel

CharLotte Rijnders past het principe van als ruiter meebewegen met het lichaam en de geest van het paard toe in haar manege in Klundert. Ze was wetenschappelijk onderzoeker, maar raakte boventallig bij een reorganisatie. Paardrijden was al een grote hobby. Daarom begon ze als tijdverdrijf met het inrijden van paarden voor derden en het geven van rijlessen op een manege.
Rijnders stopte daarmee, toen er een nieuwe eigenaar kwam. Diens denkbeelden pasten niet bij die van haar. Ze voelde weinig voor de 'industriële' manier van paardrijden: 'Een paard is geen fiets.'
In die periode rijpte het idee om zelf te beginnen met een manege. In 2002 kocht de onderneemster de accommodatie in Klundert. Dat was toen slechts een casco. De vorige eigenaar had het gebouw nooit afgebouwd. Direct startte ze met het geven van rijlessen en het begeleiden van mensen met een beperking. De meeste cliënten met een beperking krijgen ook rijles.
Na een aantal jaren was de manege volledig volgeboekt en de combinatie van taken zorgde bij Rijnders voor een overvolle agenda. Dat zat haar niet lekker. Ze stelde zichzelf de vraag wat de beste keus zou zijn: stoppen of het anders doen. Ze besloot de zorgtak te verzelfstandigen. 'Mijn tak van sport is de paarden. De diepere lagen van de omgang met het paard inspireren mij enorm.'
In die jaren groeiden bij haar nieuwe ideeën over de omgang met paarden. 'Ik deed te veel dingen die niet bij mij pasten.' Een van die dingen was het rijden met teugels aan het bit door de ruiters in de les. 'Ik werd letterlijk ziek van de agressie van die manier van rijden. Dat wilde ik niet meer.'
Toen de manegehoudster met die gedachten rondliep, stuitte ze in een ruiterzaak op een bitloos hoofdstel. Ze kocht het en probeerde het gelijk uit. 'Ik vond dat een verademing', zegt ze met nadruk. Gelijk was het haar duidelijk: 'Dit wordt mijn nieuwe manier van rijden.' Ze merkte dat ze nu 'veel eerlijker' de signalen doorkreeg van de paarden.
Maar bij wedstrijden op Z-niveau voldeed Rijnders daarmee niet meer aan de norm dat de leidsels strak moeten staan. Ze kreeg wel positieve reacties, bijvoorbeeld van een jury die het een 'verademing' noemde om een dressuurruiter bezig te zien die niet continu aan het 'sjorren' was. 'Ik was dus niet gek.' Sinds vijf jaar worden alle schoolpaarden alleen nog bitloos gereden.

Bitloos

Toch bleef de onderneemster onrustig. Tot ze een keer helemaal uitgeteld, 'als een soort zombie', een beetje bitloos ging stappen met een paard. 'Goed rijden zal nu wel niet lukken', dacht ze. Dat bleek een misrekening. Het rijden ging juist veel gemakkelijker, eerst stap, daarna draf en uiteindelijk zelfs galop. 'Ik merkte dat het juist veel beter gaat, als je zo weinig mogelijk doet. Je moet juist denken: 'Wat kan ik weglaten.' Als een paard iets niet goed doet, moet je niet forceren, niet roepen of het paard met een zweep op zijn donder te geven, maar jezelf afvragen waar het aan ligt. Wat kan ik leren van mijn paard?'
Rijnders noemt als voorbeeld een ruiter die even de stress van het werk eruit wil rijden. 'Het is niet vreemd dat het paard dan met stress reageert. Je moet eerst de sores van je dag parkeren en pas dan op het paard stappen.' Dat ging ze doceren. Haar leerlingen maakten 'enorme stappen' en al haar lespaarden hadden er baat bij.

Lichaamstaal

Rijnders kwam op het spoor van Klaus Ferdinand Hempfling en volgde meerdere seminars bij hem. 'Ik kreeg op zoveel fronten bevestiging.' Hempfling krijgt onrustige, wilde of gestreste paarden binnen enkele minuten rustig en volgend, alleen met lichaamstaal. Rijnders: 'Het paard is de boodschapper van de ziel. Het doet niets met voorbedachten rade. Het reageert alleen op de dingen die er nu zijn.'
Rijnders brengt dat gedachtegoed nu ook over in haar workshops en in haar lessen. 'Het paard je mentor laten zijn, zowel fysiek als mentaal. Het gaat om het contact met het paard. Je moet beseffen dat je zelf de beperkende factor bent. Het is zo simpel, als je gewoon maar meebeweegt. Als die basis goed is, kun je met kleine signalen heel ingewikkelde dingen doen. Als je daaraan werkt, kom je ook stapje voor stapje dichter bij je zelf, bij je eigen natuur en via het paard dichter bij de natuur in het algemeen.'