Meer boeren doen aan slootbeheer

Boeren baggeren sloten met de baggerspuit, maken plek voor natuurvriendelijke oevers en halen het slootmaaisel verder het land op om daarmee de slootkant te verarmen en afspoeling te verminderen. Daar staat dan een vergoeding voor het meerwerk tegenover via het stelsel voor agrarisch natuur- en landschapsbeheer.
In de nabije toekomst kunnen ook de aanleg van onderwaterdrainage om bodemdaling tegen te gaan en tijdelijke calamiteitenberging stappen zijn.

Nieuwe vorm

'Het is een nieuwe vorm van samenwerken. In plaats van dat het waterschap voorschrijft wat er moet gebeuren, laten we boeren zelf aangeven wat zij willen bijdragen aan verbetering van het waterbeheer', vat hoogheemraad Bert de Groot van De Stichtse Rijnlanden de opzet samen.
Omdat het vooralsnog om bovenwettelijke doelen gaat, is het allemaal vrijwillig. Het waterschap probeert zo op stimulerende wijze doelstellingen uit de Europese Kaderrichtlijn Water dichterbij te brengen. 'We bedenken het samen en vragen dan: wat past jullie het beste?', aldus de bestuurder.
Het begon in 2008 met vijftig boeren die intekenden op het project baggerspuiten. Daarbij wordt met een pomp ieder jaar een sleuf in de slootbodem getrokken en dus niet eens in de zoveel jaar de hele sloot in één keer gebaggerd. Doordat een groot deel van de bagger blijft liggen, lijdt de natuur minder.

Voordeel

'Het is een succes geworden. De boeren zagen er kennelijk ook het voordeel van in; het budget was al snel op. De techniek is inmiddels gemeengoed. Monitoring wijst uit dat ook het slootleven profiteert', zegt projectbegeleider Beke Romp van het hoogheemraadschap.
Boeren maken duidelijke keuzes in hun groene en blauwe diensten, stelt Romps collega Annette van Schie vast op basis van de eerste proefjaren. Als iets past in de bedrijfsvoering, tekenen ze er makkelijker op in.
'De aanleg van natuurvriendelijke oevers verloopt daarom wat moeizamer, omdat het hun grond kost. Maar ook dat komt nu op gang, net zoals de aanleg van botanische randen via bemestingsvrije bufferzones en bescherming van het plantje krabbenscheer. Er blijken altijd boeren te zijn die ook daar plek voor willen inruimen', zegt Van Schie.
Via dezelfde strategie wil De Stichtse Rijnlanden een ander probleem aanpakken: het bergen van water bij pieken in de neerslag. 'Ook daar bedenken we het liever samen waar dat kan en kopen we daar geen hectares meer voor op.'
Door groene en blauwe diensten vooral een zaak van boeren zelf te houden, is de kans op succes het grootst, redeneert De Groot. 'De collectieven voor agrarisch natuurbeheer hebben het liefst dat wij geen grenzen stellen; wat waar en door wie wordt opgepakt. Ik daag ze uit om meer diensten te ontwikkelen.'