‘De bestuurder zijn, niet het stuur’

Zijn vader kijkt bedenkelijk naar zijn zoon met smartphone ziet. ‘Dat is iets voor de jongere generatie. Ik moet eerst mijn bril zoeken, voordat ik wat op die telefoon kan zien’, lacht hij.
Mike Kroes zit sinds een jaar met zijn ouders in maatschap. De jonge boer heeft ervoor gekozen het melkveebedrijf van zijn ouders in de toekomst over te nemen. Zijn zus en broer hadden geen interesse.
‘Ik wist na de havo niet wat ik anders zou moeten doen. Ik vind de afwisseling in het werk altijd erg leuk en het werken met dieren interessant’, motiveert Kroes. Wel wil hij het melkveebedrijf op een andere manier runnen dan zijn vader. ‘Mijn vader werkt zeven dagen in de week, fulltime op het bedrijf. Ik zou toch graag wat vaker dan mijn vader vrij willen hebben.’
De ligboxenstal kreeg in 2014 een uitbreiding aan de achterkant, waardoor het aantal ligboxplaatsen bijna verdubbelde van 66 naar 123. ‘Een grotere veestapel wil ik niet’, zegt Mike. ‘Ik wil namelijk nog wel dat het werk door een persoon gedaan kan worden. Natuurlijk kan iemand ook in zijn eentje 250 melkkoeien managen, maar dan blijft er geen tijd meer over voor het land- en machinewerk. En dat vind ik ook leuk om te doen.’
De familie koos niet voor een melkrobot, maar vergrootte de melkstal van een 2 x 6 visgraat naar een 2 x 12 zij-aan-zij. Vooral omdat de kostprijs anders te hoog zou worden. Daarin lijkt de jonge ondernemer op zijn vader, ook een saldoboer.
‘Als je kostprijs te hoog is, moet je dat op een of andere manier zien terug te verdienen’, stelt Mike. ‘We proberen het op alle punten goed te doen om die kostprijs zo laag mogelijk te houden. Niet investeren in overbodige luxe, zelf bekappen, de dierenarts een stap voor zijn. Dat betekent ook dat we op maat voeren en veel aandacht geven aan de transitiegroep, want daar ontstaan de meeste problemen.’
De kostprijs per kilo melk lijkt een waarde uit het verleden te worden nu het quotum is losgelaten en er fosfaatrechten en mestafzet voor in de plaats zijn gekomen. ‘We moeten anders gaan denken’, beaamt vader Kroes. ‘Je moet ontzettend goed op de hoogte zijn van je cijfers. We zouden eigenlijk moeten berekenen bij welke melkprijs we welke productie per koe moeten realiseren om nog rendabel te blijven melken. Dan kunnen we op tijd bijsturen.’
Zo hebben vader en zoon al berekend dat ze volgend jaar eigenlijk 1,5 hectare grond erbij zouden moeten hebben om goed uit te komen met hun fosfaatrechten en mestafzet. ‘Dat land ligt er natuurlijk niet’, zegt Mike, ‘maar ter compensatie gaan we nu fosfaatarm krachtvoer voeren. We moeten meer rekenen, maar daar verdienen we uiteindelijk wel mee. Ik wil de bestuurder zijn, en niet het stuur.’

Kansen in het Groene Hart

Boeren in het Groene Hart ziet de jonge ondernemer eerder als een kans dan als bedreiging voor de sector. ‘Ik denk dat als je je bewust bent van je omgeving en je houdt er rekening mee, dat je dan als melkveehouder ver kan komen. Het is net als met judo; je moet meebewegen met de ander. Als je er tegenin gaat, verlies je altijd.’
Zo heeft Kroes het idee opgevat om een regionale melkafzet te realiseren. Of dat individueel of in coöperatievorm gegoten moet worden, weet hij nog niet. Wel weet hij dat het alleen kans heeft als het echt onderscheidend is. ‘Weidegang is dus niet voldoende. Ik denk eerder aan het gebruik van hoornloze stieren of aan het produceren van de ‘gezondere’ A2-melk.’ Dat laatste zou goed bij het melkveebedrijf passen. 32 procent van de melkkoeien is A2-getypeerd.
Kroes wil zich ook meer focussen op levensduur. ‘Hierdoor kunnen we een betere fosfaatefficiëntie realiseren en dus meer verdienen. Omdat de stal vol moest, was al het zelf opgefokte jongvee nodig. We hebben daardoor niet zo nauw geselecteerd.’
Mike checkt zijn telefoon. ‘De afgelopen twaalf maanden zat de levensduur op een gemiddelde van 6 jaar en 5 maanden met een productie van 40.000 kilo bij afvoer. Ik denk dat dat beter kan. Mijn streven is 50.000 kilo bij afvoer.’
Zijn vader fronst zijn wenkbrauwen. ‘Dat lijkt mij wat ambitieus, maar we zullen het zien.’